II paseo literario “O Piñor de Carmen Martín Gaite” 

27/03/2024

II paseo literario “O Piñor de Carmen Martín Gaite” 

11 de maio de 2024, ás 10:30 h

Neste ano 2024, celebraremos novamente o Paseo literario “O Piñor de Carmen Martín Gaite”acompañados do estudoso da súa vida e obra, David G. Couso.

Será o sábado, día 11 de maio, saíndo ás 10:30 h, dende o local social de San Lourenzo de Piñor.

A inscrición, libre e de balde, poderase realizar de xeito telemático, dende esta ligazón.

II PASEO LITERARIO O PIÑOR DE CARMEN MARTÍN GAITE

 

 

CONTENT-CAT.1711693883

A historia e a literatura únense no I Paseo Literario Carmen Martín Gaite en Piñor

28/04/2023

A historia e a literatura únense no I Paseo Literario Carmen Martín Gaite en Piñor

Mañá celébrase en Piñor o I Paseo Literario de Carmen Martín Gaite, que dará comezo ás dez e media da mañá no Centro Social de Piñor e percorrerá os lugares descritos pola prestixiosa escritora na súa obra, tras pasar os veráns da súa Infancia en Piñor.

O itinerario comeza do Centro Social de Piñor, pasando pola Rúa dá Pipileira e a Rúa do Cruceiro, con vista a Ousande, ata chegar ao Cruceiro de Zama,  onde os participantes poderán escoitar o  “Antigo himno de Galicia”.

A continuación, entrarán ao cemiterio de Piñor pola porta Sur, visitarán o panteón dos Gaite,  e sairán pola Rúa Florencio Quintas ata a Encañada  seguindo polo Camiño dá Longra, cara ao Barrio do Hospital, onde volverán gozar de pezas musicais e un descanso.

Logo pasarán pola Fonte do Regueiro e o Pazo de Lemos, onde escoitarán máis pezas musicais,  para logo ir cara á casa da familia, Campo de Roma,  e a Rúa Carmen Martín Gaite, onde a andaina rematará coa peza musical “A Camposa”.

O Concello recomenda aos participantes na andaina que  deixen os coches no aparcadoiro do Tanatorio de Piñor e logo se dirixan ao Centro Social de donde sairán para facer o percorrido.

 

 

 

 

 

 

Ubicación de tanatorio de Piñor para estacionar vehículos:

https://www.google.com/maps/place/42%C2%B020’02.4%22N+7%C2%B053’47.1%22W/@42.334,-7.8986054,17z/data=!3m1!4b1!4m4!3m3!8m2!3d42.334!4d-7.8964167?hl=es

Ubicación do local social de Piñor de Campo de Roma, inicio da ruta:

https://www.google.com/maps/place/42%C2%B019’47.6%22N+7%C2%B054’00.9%22W/@42.3298755,-7.9024251,17z/data=!3m1!4b1!4m4!3m3!8m2!3d42.3298755!4d-7.9002364?hl=es

 

 

 

Cruceiro de Zama 425.74 KB

Cartel Andaina 388.94 KB

CONTENT-CAT.1711693883

Barbadás eríxese na capital do universo literario e vital de Carmen Martín Gaite de cara ao centenario do seu nacemento

29/03/2023

Barbadás eríxese na capital do universo literario e vital de Carmen Martín Gaite de cara ao centenario do seu nacemento

Xosé Carlos Valcárcel: “Trátase dun proxecto transversal que afecta á cultura, ao patrimonio material e ao urbanismo, que ten un orzamento de máis de 1.300.000 euros e xa que espertou o interese do Ministerio de Cultura”

O acalde de Barbadás, Xosé Carlos Valcárcel, xunto coa tenente alcalde, Victoria Morenza, e o escritor David González Couso, estudoso da figura e obra de Carmen Martín Gaite, presentaron esta mañá no Pazo de Lemos, en Piñor, o “Plan Director do Roteiro Carmen Martín Gaite en Piñor”.

O obxectivo é erixir a Piñor na capital do universo vital e literario dunha escritora universal, gañadora do premio Príncipe de Asturias das letras e unha das plumas más recoñecidas en lingua española e, ao tempo, máis descoñecida en Ourense pese aos seus estreitos vínculos con Piñor, un lugar que ocupa un lugar central na súa vida e na súa literatura.

A presentación deste ambicioso proxecto, que xa conta co aval inicial do Ministerio de Cultura, tivo lugar no Pazo de Lemos, no mesmo Piñor, que linda coa casa na que Martín Gaite pasou os seus veráns de nena. Uns veráns, unha casa, un pazo e una localidade que a marcaron para sempre. Por iso, tanto o alcalde como a tenente alcalde de Barbadás empezaron a presentación deste proxecto agradecendo aos propietarios e habitantes do Pazo de Lemos algo tan excepcional como que abriran as portas da súa morada para esta presentación.

Valcárcel explicou que xa se puxo en contacto co ministro de Cultura, Miquel Iceta, para trasladarlle o proxecto e que xa iniciaron contactos coa Dirección Xeral do Libro “porque están sumamente interesados neste proxecto”. “Un proxecto transversal que non so afecta á cultura se non tamén ao patrimonio material e ao urbanismo e que ten un orzamento de máis de 1.300.000 euros”, sinalou.

O alcalde tamén suliñou que se trata “dunha aposta en defensa do feminismo e do que representa Piñor na vida e obra de Martín Gaite”.

A tenente alcalde de Barbadás, Vitoria Morenza, destacou a relación entre a narrativa de Carmen Martin Gaite e o pobo de San Lourenzo de Piñor, en Barbadás. “Trátase dunha historia pouco coñecida, impulsada polo escritor David González Couso e o plan director elaborado polo periodista e investigador Luís Congil”, explicou.

O proxecto pretende dar a coñecer a figura de Carmen Martín Gaite e a súa relación con Piñor, así como os tesouros agochados da zona. “A fervenza do Pisco e o camiño dos Muíños, sobre os que xa existen proxectos de actuación, son dous dos principais tesouros de Barbadás que se queren destacar con esta proposta”, engadiu Morenza.

A tenente alcalde avanzou que “o pistoletazo de saída deste macroproxecto será en abril, co motivo do mes das letras galegas, e consistirá nunha andaina na que percorreremos por primeira vez esta ruta literaria, que é un dos obxectivos desde proxecto que hoxe presentamos”.

O centro de interpretación, no campo de Roma, será outro dos elementos máis destacados desde proxecto. Haberá unha serie de elementos con imaxes de xogos infantís e citas de Carmen Martin Gaite, así como o cilindro das letras que se instalará en Parada, na Capela de San Benito e na Cova de Lobo.

Tamén se instalarán bancos literarios en lugares estratéxicos dos itinerarios culturais, como na zona da Santa, onde está a Capela das Nieves, e á beira da casa na que Carmen Gaite pasou os seus veráns de nena. Ademais, preténdese que o roteiro literario de Carmen Martin Gaite sexa un referente nacional a nivel de turismo cultural e literario, que nos centros educativos do concello se estude á escritora con unidades pedagóxicas específicas e que se traduzan ao galego as novelas que dun ou outro xeito teñen relación con Piñor.

O plan pretende desenvolver as actuacións necesarias para poñer en valor e potenciar este roteiro literario, que se incluirá nos roteiros literarios do Ministerio de Educación e Formación Profesional.

O Plan Director establece seis obxectivos operativos que van desde a xeración dos itinerarios literarios, materializar a relación de “Carmiña” con Piñor, capitalizar en Barbadás a data de 2025, centenario da escritora, e obter o apoio das institucións académicas, especialmente da UNED.

Pola súa banda, o escritor David González Couso, manifestou a súa satisfacción pola elaboración deste proxecto para “rescatar esta ruta literaria de tanta importancia” e agradeceu ao goberno local a iniciativa e aos donos do pazo de Lemos que abriran hoxe “as portas deste espacio de liberdade e da memoria”.

Ademáis, González Couso aproveitou a ocasión para explicar que hai unha páxina web co nome de “Piñor lugar literario” e tamén contou que xa hai unidades didácticas que se están a distribuir nos centros interesados e que se están a planear rutas literarias con colexios e clubs de lectura.

CONTENT-CAT.1711693883

David González Couso presenta “O rastro do verán”, obra que aborda a vinculación de Carmen Martín Gaite con Piñor, Barbadás

02/04/2022

David González Couso presenta “O rastro do verán”, obra que aborda a vinculación de Carmen Martín Gaite con Piñor, Barbadás

DAVID GONZÁLEZ COUSO PRESENTA O LIBRO “O RASTRO DO VERÁN” VINCULADO Á PRESENZA NA OBRA LITERARIA DE CARMEN MARTÍN GAITE DO POBO DE SAN LOURENZO DE PIÑOR

O autor prestará especial atención a Piñor como peza esencial da súa poética literaria e como lugar onde transcorreron os veráns da súa infancia

  • ‘Coser e contar. Miradas sobre Carmen Martín Gaite’ é o título baixo o que David González Couso presenta no Ateneo de Ourense o seu libro “O rastro do verán”.

 

  • David González Couso estará acompañado por Carlos Fernández, profesor de Historia da arte, e Emma Martinell, profesora honorífica da Universidade de Barcelona.

 

  • O escritor explicará os distintos roteiros literarios propostas a partir da xeografía narrativa da escritora salmantina, con especial atención a San Lorenzo de Piñor como peza esencial da súa poética literaria e como lugar onde transcorreron os veráns da súa infancia.

 

  • Ademais abordará a importancia da familia Gaite Lloves na cidade de Ourense e da conformación dunha xeración literaria no Madrid dos anos 50 como itinerarios fundamentais.

 

  • O autor de “O rastro do verán” analizará tamén o sentido didáctico que propón o libro nun achegamento á lectura das denominadas ‘novelas de Piñor’.

 

  • Tamén se destacará a implicación do Concello de Barbadás no proxecto turístico-cultural emprendido por mor da publicación do libro, que materializará os itinerarios destas novelas e incentivará a súa divulgación en centros educativos.

 

  • A cita será o venres 8 de abril de 2022 ás 19,30 h na sede do Ateneo de Ourense (Centro Cultural Marcos Valcárcel, Rúa do Progreso, 30).

CONTENT-CAT.1711693883

David González Couso crea un roteiro polos lugares e obras de Carmen Martín Gaite en Piñor, e a leva de novo ás aulas

12/06/2021

David González Couso crea un roteiro polos lugares e obras de Carmen Martín Gaite en Piñor, e a leva de novo ás aulas

Barbadás quéreo víveo

  • O profesor de “Lengua y Literatura Castellana” David González Couso, descubriu á escritora Carmen Martín Gaite ca lectura recomendada na súa etapa escolar da novela Caperucita en Manhatan. Hoxe, despois de adicarlle moitas horas de investigación e lectura, e varios libros, aborda un roteiro literario por San Lourenzo de Piñor arredor da vida e obras da autora, filla, neta e sobriña de ourensáns, co pulo do Concello de Barbadás.

 

  • David adica gran parte do seu  blogue “Alas de libélula” a autora salmantina que pasou os veráns da infancia e xuventude en Barbadás e agora traballa co concello para dar pulo ao roteiro literario que propón no libro publicado en 2020 El rastro del verano: itinerario para ler a Carmen Martín Gaite, ca colaboración da mesma institución local.
David González Couso. San Lourenzo de Piñor, Barbadás.
foto Rosa Veiga

 

  • No seu blogue recolle todas as súas investigacións en forma de artigos, colaboracións  en publicacións colectivas, nun documental en unha longametraxe ca mesma temática, pero tamén os traballos adicados a outros autores, como os da revista Inviable , ou a bibliografía de mulleres escritoras, un dos seus temas favoritos…

 

  • Carmen Martín Gaite faleceu no 2000 e ese mesmo ano, David reactivou seu interese pola autora tras ler o artigo de María José Miragaya, en La Región “Piñor, el pueblo donde jugaba Martín Gaite”, arredor do libro Las ataduras da escritora salmantina. E tras retomar a lectura dos primeiros libros da autora e das súas conferencias, atopou a importancia de Piñor nos seus escritos.

 

De tese doutoral a… sete libros

  • “Xa fixera un traballo sobre ela na universidade pero retomei a lectura, afondei nesa relación da súa vida con Piñor e acabei por adicarlle varios libros, porque é un tema que o resto da súa familia e investigadores deixaron de lado, a pesares de que varias das obras só se explican como recreacións do que viviu nesta aldea de Barbadás”, asegura.

 

  • Das lecturas, indagacións ca familia e achegados (a irmá Ana María Martín Gaite, a amiga Martinell, Amado Perille …), cos veciños de Piñor, coa propietaria do pazo de Lemos (Eulogia Pulido Vázquez, falecida este mesmo ano 2021 e amiga da familia Martín Gaite), David descubriu que os nomes e lugares de Piñor, reais e inventados, mestúranse nas súas principais obras: Retahílas, El pastel del diablo, Las ataduras, as auténticas “novelas de Piñor” da autora.

 

  • E nese contexto, nenos e nenas protagonistas teñen arredor de 10 anos, e a escritora envorca neles as súas propias vivencias da liberdade, busca da independencia con amigos e amigas da aldea, enriquecemento persoal coas conversas coas persoas maiores…

 

  • David descubriu, entrelazou e desenvolveu os seus escritos arredor desa vida con 7 libros ata o momento  dende Una propuesta de lectura para Caperucita en Manhatan, de 2008 con Publicaciones Procompal  ata El rastro del verano: itinerarios para ler a Carmen Martín Gaite), prologado por Emma Martinell Gifre (secretaria e amiga íntima que acompañou a Carmen M.G. na ambulancia cara o hospital no que faleceu), e ilustrado con debuxos de Andrea Reyes (e mapas de Xosé Poldras  .

 

Proxecto de roteiro

  • O libro segue “o rastro de verdade que habita na literatura” de Carmen, tal como indica o autor, en el detalla varios xeitos de xunguir os lugares nos que se desenvolveu a vida da escritora que recibiu en vida premios como o Nacional de Literatura.
Casa que foi propiedade e vivenda da familia de Carmen Martín Gaite, até o ano 1965. Foto Rosa Veiga
  • Así, González Couso propón:
    • ruta polos lugares nos que viviu (Salamanca, Barbadás, Madrid, Portugal, Nova Iorque…).
    • ruta por Piñor: polos lugares que foron o seu “refuxio de infancia” e onde transcorren as “novelas de Piñor”, cheas de referencias a lugares comprendidos no “triángulo máxico” entre Ousande, o monte Ervedelo e o monte  de Santa Ladaíña. Cada un dos percorridos podería facerse en 2 horas.
    • ruta Madrid anos 50: polos cafés literarios.
    • ruta por Ourense: cidade na que varios familiares foron intelectuais e inventores, “precursores da Xeración Nós sen o compoñente galeguista daquela” . Entre eles, o fundador do primeiro Ateneo e das tertulias no número 6 da praza do Ferro,(“a tertulia do Gaite”), o pioneiro no combate contra a pandemia de cólera de 1854 ca elaboración dun tratado, ou o inventor dun sistema de alumeado público da cidade que finalmente fracaso unas probas.

 

  • Ademáis dos roteiros literarios que poden percorrerse en Piñor e nos outros lugares estudados polo autor, o libro adica senllos capítulos as “novelas de Piñor” facendo de guía para a súa lectura e comprensión.

 

  • Pode ser o mellor xeito de comezar a coñecer a esta escritora recoñecida internacionalmente, e que foi veciña de Piñor nos seus anos máis felices.

Couso-libro Martín Gaite 233.67 KB

David González Couso. San Lourenzo de Piñor, Barbadás.foto Rosa Veiga 576.39 KB
David González Couso. San Lourenzo de Piñor, Barbadás. foto Rosa Veiga

Couso3b 485.93 KB

CasaGaite 367.20 KB
Casa que foi propiedade e vivenda da familia de Carmen Martín Gaite, até o ano 1965. Foto Rosa Veiga

CONTENT-CAT.1711693883

Carmen Martín Gaite e a súa vinculación con Piñor: presentes nun documental que se emitirá en La 2 de Televisión Española

24/02/2021

Carmen Martín Gaite e a súa vinculación con Piñor: presentes nun documental que se emitirá en La 2 de Televisión Española

"Imprescindibles" TVE2. Domingo, 28 febreiro ás 21:30

UN DOCUMENTAL SOBRE CARMEN MARTÍN GAITE INCLÚE A SÚA RELACIÓN LITERARIA CON SAN LORENZO DE PIÑOR

A longametraxe titulada “A Raíña das Neves”, dirixido por Mariela Artiles e producido por Chema da Pena estréase este xoves 25 de febreiro na Sala Azcona de Cineteca Madrid.

 

  • Un documental sobre Carmen Martín Gaite inclúe a súa relación literaria co pobo de San Lourenzo de Piñor (Barbadás).

 

  • A longametraxe titulada “A Raíña das Neves”, dirixida por Mariela Artiles e producido por Chema da Pena estréase este xoves 25 de febreiro na Sala Azcona de Cineteca Madrid.

 

  • Numerosos especialistas na obra de Carmen Martín Gaite, así como amigos/as seus/súas, déronse cita na cinta que propón unha completa descrición da autora salmantina con motivo do vixésimo aniversario da súa morte.

 

  • Ademais das intervencións de expertos como Emma Martinell ou Raúl Cremades, e de amigos como a familia Giralt Torrente, Ángeles Solsona ou Amancio Prada, o testemuño de David González Couso profundiza na relación literaria establecida desde a infancia da escritora co lugar ourensán de San Lorenzo de Piñor, no concello de Barbadás.

 

  • A emisión do documental tamén en La 2, de Televisión Española, o domingo 28 de febreiro coincide coa publicación do libro de González Couso “O rastro do verán: Itinerarios para ler a Carmen Martín Gaite”, que explica a pegada de Piñor na obra narrativa da salmantina e establece ademais diversas lecturas en clave de paseos literarios por aqueles lugares da súa infancia e mocidade acompañados de propostas didácticas para a aula.

 

  • O Concello de Barbadás colaborou con esta edición da Editorial Procompal Publicacións e será o promotor dun roteiro literario vinculado ao libro “O rastro do verán” que fixará os tramos mencionados na obra de Martín Gaite, onde o/a viaxeiro/a poderá deterse a contemplar unha paisaxe que foi inmortalizado nas páxinas de numerosas novelas dunha escritora de recoñecemento internacional.

CONTENT-CAT.1711693883

Carmen Martín Gaite trocou Piñor en ficción e memoria

21/01/2021

Carmen Martín Gaite trocou Piñor en ficción e memoria

Emprendemento en Barbadás

Carmen Martín Gaite

  • Escribiu e viviu arredor de San Lourenzo de Piñor, onde fixo da literatura “no so ficción, senón memoria” e  así pode comprobarse nos seus libros, conferencias, artigos e contos, cos que formou parte da “Xeración do Medio Século”, a dos anos  50, e nos que puxo o seu “paraíso” en Barbadás no eido da literatura, tal como conta ela e os que a estudaron.

 

  • Coñezas ou non algunha obra desta escritora (Salamanca en 1925 – Madrid en 2000), gustarache saber que era “Carmiña” tanto nos veráns que pasou en San Lourenzo de Piñor como o resto do ano nas casas da familia en Salamanca primeiro, e despois en Madrid.

 

  • A súa nai foi a ourensá María Gaite casada en Salamanca con José Martín (de Valladolid e notario en Salamanca e Madrid). Os avós maternos, de Allariz, tiña unha finca en Piñor e nela construíron unha casa na que a familia pasaba catro meses ó ano (de xullo a setembro) despois dunha “longa viaxe en tren con parada en Astorga, cargados de maletas”.

 

  • E dende onde estea, tentamos que nos conte a súa vida en Piñor, a “patria” da súa infancia. A catro quilómetros da cidade de Ourense, na que varios dos seus devanceiros foron intelectuais e creativos nos anos de cambio entre os séculos XIX e XX.

 

  • Nin Carmen nin a súa irmá Ana María, foron o colexio de pequenas porque o pai non quería levalas a colexios relixiosos en Salamanca, así que tiñan profesores particulares para asistir a clases en casa, tamén co seu pai. Os veráns de Piñor até os anos 50, foron o seu tempo de “fantasías” e as paisaxes e persoas que coñeceu, atópanse en case tódolos seus escritos.

 

Piñor na literatura

  • “La verdaderas ataduras son las que uno escoge, las que se busca, pudiendo no tenerlas”, e así resume os sete relatos do libro “Las ataduras” publicado en 1959, protagonizado por Alina, de 10 anos, e a relación co seu pai. Os espazos desta obra son paisaxes de Piñor, reais ou imaxinados: As Pipileiras, Ousande…

 

  • En Alina, como en Carmiña, chocaban o seu desexo de liberdade e o de non decepcionar á familia. A mesma contradición que ela puido vivir cun pai “abnegado e tenaz” e unha nai que lle aprendeu a fantasear e a coser.

 

  • “Parecía que no me estaba enseñando nada”, lembra Carmiña, pero a nai ensoñábase cando cosía a carón da xanela da sala, no solpor. “De tanto mirar, aprendí a fugarme yo también”, lembra.

 

  • Nos veráns dos anos 50, moceaba con Rafael Sánchez Ferlosio, e recibía en Piñor mensaxes que lle escribía durante a “mili” en Marrocos, a través do poeta ourensán Víctor Campio.

 

 

  • Carmiña non coñeceu ós avós maternos, de Allariz, pero en 1957 levou o premio Nadal ca novela “Entre visillos” asinada co nome da súa avoa Sofía Veloso. Ese ano morreu a súa filla.

 

  • Dezaseis anos despois a segunda novela “Retahílas” transcorre no pazo de Louredo (nome literario para o pazo de Piñor) no que entreteceu, de xeito novidoso, dous longos monólogos, encadeados como extensos rosarios na conversa de dúas persoas.  Eulalia e Germán (tía e sobriño), xúntanse no pazo para cumprir os últimos desexos da matriarca da familia. Alí pasan horas falando de todo, tamén da cercana pedra do “Tangaraño” e a súa cerimonia sanadora.

 

  • “Es una de mis novelas favoritas pues plantea una nueva forma de diálogo entre sexos, rompiendo estereotipos de lo femenino y lo masculino, con claras referencias a espacios y vivencias de mi familia en Piñor y a la Guerra Civil”, segundo relatou Carmiña a unha amiga.

 

  • O derradeiro verán familiar en Piñor foi nos anos 60, a casa foi vendida cando os pais de Carmiña e Ana María decidiron vivir en El Boalo (Madrid) todo o ano. Pero Piñor seguiu en Martín Gaite.

 

 

Cousa de familia

  • E así o descubriu David González Couso , que leu con outros ollos as obras de Martín Gaite e atopou vivencias galegas da autora en todas elas. En “Caperucita en Manhatan”(1990) , “La Reina de las Nieves” arredor dun pobo mariñeiro que coñeceu na Coruña no ano 1971 e tamén en traballos académicos como “Ocho siglos de poesía gallega” publicado en 1972 e resultado de un intento previo de tese doutoral sobre os cancioneiros galaico-portugueses.

 

  • En “El cuarto de atrás” hai un aparador evocador. “Era un mueble grande que estuvo muchos años en la casa de mis padres en Salamanca. Era de madera de castaño y lo había comprado mi abuelo Javier Gaite por 300 pesetas. Eso me contó mi madre y así conocí a mi abuelo, profesor de Geografía que rodó por varias provincias llevando de acá para allá el aparador que conoció muchas ciudades y muchas casas”.

 

  • O avó Javier Gaite foi catedrático de Xeografía no instituto Otero Pedrayo de Ourense, o seu tío avó Antonio Gaite, promotor dunha pila voltaica para alumear toda a cidade que non triunfou, cofundador do Ateneo de Ourense e editor do xornal El Orensano, o tamén catedrático de Xeografía, Xoaquín Gaite (tío materno) amigo en Salamanca de Miguel de Unamuno, fusilado en agosto de 1936.
Carmen Martín Gaite-Foto Amado Perille
Foto Amado Perille
Casa de Carmen Martín Gaite
Foto de Rosa Veiga 20.01.2021

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

Esta “entrevista” de ficción foi posible con textos, relatos e referencias que se poden atopar, varios deles, nos enlaces compartidos neste texto.

O retrato de Carmiña e do ano 2000, no que morreu, e procede do arquivo da Biblioteca dixital de Castilla y León .

A imaxe de Ousande é de Amado Perille, portada do libro “Os perfís galegos de Carmen Marín Gaite” de David González Couso, cedida por el.

A foto da que foi casa Gaite é actual.

Casa de Carmen Martín Gaite 419.18 KB
Foto de Rosa Veiga 20.01.2021

Carmen Martín Gaite-Foto de Amado Perille 584.16 KB
Foto Amado Perille

Carmen Martín Gaite 407.96 KB

CONTENT-CAT.1711693883

O Ministerio de Cultura aliarase co Concello para impulsar dende Barbadás e para o mundo a figura universal de Martín Gaite

14/03/2024

O Ministerio de Cultura aliarase co Concello para impulsar dende Barbadás e para o mundo a figura universal de Martín Gaite

Que Carmen Martín Gaite, escritora universal, gañadora do premio Príncipe de Asturias e unha das plumas máis recoñecidas en lingua española, teña o lugar que se merece en Barbadás. Este é o obxectivo que levou ao Concello a elaborar un proxecto que erixirá a Piñor na capital do universo literario e vital da escritora. A iniciativa xa conta co respaldo do Ministerio de Cultura.

O alcalde de Barbadás, Xosé Carlos Valcárcel; a tenente de alcalde, Victoria Morenza, e a concelleira de Cultura, Ana Belén Peleteiro, reuníronse esta mesma semana co secretario de Estado de Cultura, Jordi Martí, e a directora xeral do Libro, María José Gálvez. O encontro foi moi positivo, xa que o Ministerio manifestou a súa aposta por ensalzar a figura de Martín Gaite, especialmente no seu centenario, e con San Lourenzo de Piñor como epicentro.

A través de subvencións e convenios de colaboración levaríanse a cabo as seguintes actuacións: Creación dun cómic divulgativo sobre a infancia de Carmen Martín Gaite en Piñor; elaboración das unidades pedagóxicas “Piñor, o nacemento dunha escritora”; organización dunha exposición itinerante exterior e a elaboración de recursos divulgativos do espazo de recepción cun holograma no centro social do campo de Roma para contextualizar ao visitante na singularidade de Piñor na vida e obra da autora. Tamén recursos dixitais, visitas guiadas e de escolares, entre outras propostas.

No encontro, o rexedor insistiu en que “se trata dunha aposta pola cultura e por unha autora universal e feminista que foi traducida a múltiples idiomas, tendo en conta que plasmou as vivencias da súa infancia en Piñor”.

A tenente de alcalde e impulsora deste proxecto para ensalzar á escritora que cobra forza co apoio do Ministerio de Cultura, Victoria Morenza, asegurou que “dende o Ministerio mostráronse moi receptivos para colaborar con esta iniciativa do Concello de Barbadás e seguiremos traballando para que no seu centenario Carmen Martín Gaite sexa homenaxeada como merece ”.

Roteiros e cursos literarios

Paralelamente, o Concello de Barbadás sumará esforzos coa UNED para realizar roteiros e cursos literarios que erixirán a Piñor na capital do universo vital e literario dunha escritora universal e unha das plumas más recoñecidas en lingua española e, ao tempo, máis descoñecida en Ourense pese aos seus estreitos vínculos con Piñor, un lugar que ocupa un lugar central na súa vida e na súa literatura.

reunión 271.00 KB

CONTENT-CAT.1711693884

Piñor, o lugar que inspirou a Martín Gaite, eríxese en epicentro do seu universo

30/04/2023

Piñor, o lugar que inspirou a Martín Gaite, eríxese en epicentro do seu universo

O I Paseo Literario Carmen Martín Gaite en Piñor, celebrado este sábado, foi un rotundo éxito, coa participación de máis de cen persoas.  A inciativa colocou a Piñor no epicentro da obra da escritora e nun lugar relevante para a cultura española.

O obxectivo deste evento é erixir a Piñor como a capital do universo vital e literario de Carmen Martín Gaite, unha das plumas máis recoñecidas en lingua española e, ao mesmo tempo, máis descoñecida en Ourense, a pesar dos seus estreitos vínculos con Piñor.

O percorrido, no que se fixeron paradas para ler fragmentos da obra de Carmen Martín Gaite, foi conducido polo escritor e erudito na obra da escritora, David González Couso. Os participantes puideron coñecer os lugares que inspiraron Martín Gaite, mentres gozaban do aire libre e a natureza na fermosa zona de Piñor durante 4 horas.

O evento contou coa participación de nomes relevantes da cultura de Barbadás e de Ourense e a alta participación mostra o interese por este tipo de actividades culturais e o compromiso coa preservación do legado de Carmen Martín Gaite.

Está é a primeira parte dun ambicioso proxecto que inclue actuación nos ámbitos culturais, medioambientais e urbanísticos, todos eles xirando en torno ao universo literario de Carmen Martín Gaite.

Paseo literario CMG 163.33 KB

CMG 2 181.79 KB

CMG 197.19 KB

Piñor CMG 166.12 KB

Cemiterio de Piñor CMG 105.71 KB

Cruceiro de Zama CMG 174.90 KB

CONTENT-CAT.1711693884

Os grandes e pequenos proxectos de Barbadás saen do contacto continuo da veciñanza coa edil Victoria Morenza

31/03/2023

Os grandes e pequenos proxectos de Barbadás saen do contacto continuo da veciñanza coa edil Victoria Morenza

Servizos públicos en Barbadás

Victoria Morenza Doforno naceu en Alemaña e cando tiña 3 meses a súa nai veuse para Piñor con ela, onde xa estaban os seus dous irmáns. O seu pai é de Mugares (Toén) e o avó  viviu na casa do Bohío, nas aforas de Piñor, no lugar onde se muda de concello.

  • É tenente de alcalde en Barbadás dende hai 4 anos  e asegura estar “encantada” porque nos catro anos anteriores levaba a área de Urbanismo onde se facían moitas obras co remanente de tesourería,  “e quería ter un contacto máis amplo, unha  visión de conxunto das áreas,  e cando chegou esa opción hai 4 anos, veu con moita máis carga de traballo e de responsabilidades, porque nas 7 concellerías que temos faise o traballo de 9”, asegura.

 

  • Se houbera que concretar as súas competencias, habería que dicir que Victoria Morenza é a edil de Mobilidade, Persoal, Obras, Infraestruturas, Relacións Institucionais e Vivenda e Urbanismo, aparte das tarefas de coordinación como tenente de alcalde.
    E se hai que concretar máis, ela escolle, entre todas as responsabilidades, as que teñen que ver “con proxectos e fixación de obxectivos por zonas para orixinar un desenvolvemento equitativo nas diferentes poboacións e aldeas do concello”, detalla.

 

  • No eido da procura continua do equilibrio entre poboacións destaca o proxecto do Pisco,no que hai moitas persoas implicadas porque a actuación desenvolverase a carón das veciñas e veciños”. “Eu non son unha adiviña para saber o que queren os nosos veciños así que son eles os que nolo din e nós facémonos eco”, afirma.

 

  • Afirma que o seu grupo de Goberno “herdou diferentes situacións nos diferentes espazos, e temos que telo en conta. De feito somos conscientes de que en Barbadás conviven perfectamente un mundo rural na maior parte das poboacións, o semi-urbano de San Lourenzo de Piñor e Parada,  e o mundo urbano da Valenzá e Finca Fierro, e todo no mesmo concello”
Área de obras - victoria Morenza - Concello de Barbadás
Os operarios José Benito Araújo, Modesto Alvarez, a aparelladora municipal, Rosa Suárez e a concelleira de Obras e tenente de alcalde,  Victoria Morenza, diante dun arranxo nun vial do Fonsillón. 23/03/23, foto Rosa Veiga

Nove canles diferentes para recibir avisos da poboación

  • Victoria alude á comunicación continua coa sociedade de  Barbadás, da que reciben avisos, incidencias, necesidades e ideas, cada día, polas mensaxes nas redes sociais (Facebook,  instagram  e twitter).
    Tamén pola web do concello  , por “whatsapp” no teléfono móbil institucional “de toda a vida” que agora ten Victoria co número 646 987 108,  polo rexistro do concello, na sede electrónica , por chamada telefónica ó 988 36 00 00 e mesmo pola App para móbil Concello de Barbadás.

 

  • Todos os avisos e incidencias quedan recollidos nun informe anual. “Tratamos de responder a cada aviso e son moitos”. Como exemplo, explica que no concello hai unhas 3.500 farolas públicas, e cada día recibe unha media de 10-15 avisos só para cambiar lámpadas estragadas ou para reparar algunha incidencia respecto ao sistema de alumeado.

 

  • Esta comunicación “supón un cambio total cara a apertura á sociedade e comezou co aproveitamento da páxina web, que atopamos recén montada cando comezamos a gobernar, e non había nada máis nese eido”, concreta.

 

  • Esas nove canles de comunicación e o contacto cos traballadores municipais fai posible que Victoria estea “ao tanto  das necesidades de cada área “ porque lle gusta facelo, pero recoñece que ás veces algunha pásaselle.
    “Compaxinar o día a día cos proxectos máis grandes é complexo, e aí chegan licencias de obra, arranxo e limpeza de camiños, eventos, o antes e despois de calquera obra… son o día a día que van comendo o tempo”, destaca.

O proxecto do Pisco e Campo Redondo, arredor da auga

  • As outras tarefas de Victoria, as dos proxectos a medio/longo prazo, son as que teñen “menos visibilidade inmediata pero imos presentando aos poucos”, engade.
    Entre eles, o xa anunciado da senda polas beiras do río Barbadás que pasa polo Pisco e un pouco máis abaixo, polo Campo Redondo.
    “É un lugar emblemático e idílico, co que calquera persoa soña porque é zona de río con moita arboreda,  e precisaba moitas melloras, así que agora terá nova varanda, un banco con unha visión espectacular da zona e varios arranxos”.

 

  • Para Victoria, é unha satisfacción falar deste proxecto porque estar no Pisco e contorna “é como estar no Edén e, por riba, dende el haberá acceso a esa aldea pantasma  para algúns que é Moureán” (aldea abandonada na que quedan as ruínas de propietarios que se trasladaron e agora viven noutras poboacións de Barbadás).
    “A senda que chegará ó Pisco sae da Valenzá, e moitas persoas a descubriron durante os confinamentos da pandemia, e gustou moito porque ten moita sombra para os días de calor”, engade. O proxecto foi encargado ao arquitecto Juanjo Otero  e entre outras cousas, porá en valor a auga, o seu son e a súa presenza en todo ese percorrido.

O Pisco - Aldea abandonada

  • Neste momento, ese proxecto está en trámite, en fase de protocolo coa Confederación Hidrográfica Miño-Sil (institución que custodia e regula actuacións en ríos da cunca hidrográfica do Miño) para obter un financiamento conxunto.

O Pisco - Concello de Barbadás

O proxecto Carmen Martín Gaite terá andaina en abril

  • Outro dos proxectos con tramitación en marcha é o centrado na escritora Carmen Martín Gaite. Comezou pola idea de dar pulo a un roteiro literario polos lugares de Piñor nos que viviu, xogou e aprendeu a escritora e foi evolucionando ata facerse “moi ambicioso”. Xa conta cun Plan Director elaborado por Luis Congil que inclúe o roteiro, un espazo no centro social para amosar imaxes e ser espazo de recepción de visitantes, e unha intervención na contorna do Pazo de Lemos.

 

  • A estrada e o camiño que rodean a leira do pazo serán unha plataforma única para coches e peóns que conectará o pazo de Lemos, a casa na que viviu a escritora (que era dos caseiro do pazo) e parte dos seus espazos vitais como o Campo de Roma e a fonte do Regueiro (adicada a un tío-avó seu).

 

  • En abril está previsto facer unha andaina guiada polo profesor e investigador da escritora, David González Couso e ata 2025  desenvolverase o proxecto “co apoio do Ministerio de Cultura, de cara ao centenario de Martín Gaite que se celebrará no 2025”, engade.
proxecto Carmen Matín Gaite
Vial de Piñor no que se prevén cambios co proxeccto “Carmen Martín Gaite”
24/03/2023. foto Rosa Veiga

Tamén o tanque do Regueiro, en Barbadás

  • Por outra banda, o arquitecto Adolfo Rodríguez de la Rúa  e o Concello comezaron a traballar na humanización no lavadoiro que está no barrio do Regueiro, de Barbadás.
    “O  proxecto deste arquitecto, moi premiado polo seu traballo en Allariz, quere conservar o tradicional dese espazo no que aínda se lava roupa, alfombras e rianxo, con modernización para que deixe que estar encaixonado e se abra cara as vistas espectaculares que ten“, detalla Victoria.

 

  • Ese lavadoiro abastécese de auga que corre dende un regato que se soterra baixo o barrio e xurde no pilón que está aínda en uso. “Para min, a mellora que temos prevista nese espazo é un orgullo porque a miña nai era rianxeira e lembro os traballos que pasaba para preparalos mañuzos, lavalos e atalos, e levalos á praza de Ourense”, engade.
lavadoiro Regueiro - concello de Barbadás
Tanque para lavar no barrio do Regueiro, en Barbadás. Obxeto de proxecto de humanización co arquitecto Adolfo de la Rúa. foto Rosa Veiga
  • Se precisas máis detalles sobre algún dos servizos mencionados ou outros que presta o concello,  non dubides en poñerte en contacto  a través das mencionadas canles oficiais. Visita estas mesmas canles para seguir a actualidade dos proxectos actuais que se están levando a cabo e de futuros que están en previsión e iranse informando.

Área de obras - victoria Morenza - Concello de Barbadás 491.76 KB
Os operarios José Benito Araújo, Modesto Alvarez, a aparelladora municipal Rosa Suárez e a concelleira de Obras e tenente de alcalde María Victoria Morenza, diante dun arranxo nun vial do Fonsillón. 23/03/23, foto Rosa Veiga

proxecto Carmen Matín Gaite 410.14 KB
Vial de Piñor no que se prevén cambios co proxeccto "Carmen Martín Gaite" 24/03/2023. foto Rosa Veiga

O Pisco - Aldea abandonada 642.10 KB

O Pisco - Concello de Barbadás 562.07 KB

lavadoiro Regueiro - concello de Barbadás 451.54 KB
Tanque para lavar no barrio do Regueiro, en Barbadás. Obxeto de proxecto de humanización co arquitecto Adolfo de la Rúa. foto Rosa Veiga

Área de obras - Edil Victoria Morenza - concello de Barbadás 311.32 KB
Os operarios José Benito Araújo, Modesto Alvarez, a aparelladora municipal Rosa Suárez e a concelleira de Obras e tenente de alcalde María Victoria Morenza, diante dun arranxo nun vial do Fonsillón. 23/03/23, foto Rosa Veiga

CONTENT-CAT.1711693884

Barbadás redobra a aposta polo turismo deseñando rutas polos seus 33 cruceiros para amosar os tesouros que ten agochados

30/03/2023

Barbadás redobra a aposta polo turismo deseñando rutas polos seus 33 cruceiros para amosar os tesouros que ten agochados

O alcalde destacou o traballo transversal que se está a facer desde diversas concellerías para “poñer en valor os elementos propios e singulares deste concello”

O alcalde de Barbadás, Xosé Carlos Valcárcel, coa tenente alcalde, Vitoria Morenza, e a concelleira de Educación, Cultura e Comercio e tamén deputada provincial, Marga Pérez, presentaron esta mañá o roteiro dos cruceiros.

Valcárcel explicou na presentación que o roteiro de Carmen Martín Gaite, presentado este mércores en Piñor; o proxecto da Fervenza do Pisco, co compromiso xa asumido para a súa execución por parte da Confederación Hidrográfica Miño-Sil; o roteiro dos Cruceiros e o Bolo do Tangaraño, xunto coa presenza de Barbadás en diferentes feiras como Xantar, demostra que o goberno local aposta por Barbadás “como destino turístico de relevancia na provincia”.

O alcalde destacou o traballo transversal que se está a facer desde diversas concellerías para “poñer en valor os elementos propios e singulares deste Concello”, como neste caso é o caso dos cruceiros.

A concelleira de Educación, Cultura e Comercio, Marga Pérez, explicou que “os cruceiros son monumentos de gran valor histórico e cultural que se atopan habitualmente en camiños e lugares de paso e que serviron de punto de referencia para os peregrinos e viaxeiros que percorrían os camiños de Galicia”.

Os cruceiros son un elemento fundamental do patrimonio cultural de Galicia, engadiu, e “tamén de Barbadás, pois contamos con 33 cruceiros ao longo de 30 quilómetros”.

Pérez tamén detallou os diferentes roteiros que se poden realizar para visitar estes cruceiros e sinalou que as intencións son: por unha banda, “fomentar as gañas de camiñar pola nosa contorna e así coñecer a natureza que temos en Barbadás” e, por outra, “dar a coñecer a historia e lendas que rodean a estes elementos”.

A concelleira avanzou que se distribuirán uns folletos nos que o eixo principal son os cruceiros de Barbadás, cada un acompañado dun código QR que permitirá descargar a historia de cada un deles, así como acceder ao máis relevante do lugar onde se atopan.

A tenente alcalde, Vitoria Morenza, explicou que este proxecto consta de dúas fases. Na primeira foi encargado un estudo dos diferentes cruceiros que se atopan en Barbadás, mentres que na segunda procedeuse ao deseño dos roteiros para poder dalos a coñecer.

Ademais, Morenza destacou que o cruceiro de Zama, xunto ao que se realizou a presentación deste roteiro, aparece en máis dunha obra da escritora Carmen Martín Gaite, insistindo a súa vez na intención do goberno local de descubrir e mostrar os “tesouros agochados do noso Concello”.

CONTENT-CAT.1711693884

Museo da gaita de fole e rutas de diferentes temáticas atraen ao turismo cultural que se achega a Barbadás

22/03/2023

Museo da gaita de fole e rutas de diferentes temáticas atraen ao turismo cultural que se achega a Barbadás

Servizos en Barbadás

Ramón Selas Iglesias é o concelleiro de Turismo xestiona  Museo da Gaita de Fole como atractivo moi exclusivo para as persoas que visitan Barbadás.

  • Trátase “dun museo referente na península”. Foi construído en 2005 con deseño concibido polo musicólogo Paulo Gonçalves , e non se inauguro até o 2017. Tras un novo parón, foi abrindo a visitas guiadas e teatralizadas durante o verán, polo gran interese dos paneis e material sonoro dispoñibles, e polo dinamismo que supón ter un taller para a elaboración de instrumentos.
Peza histórica custodiada no Museo da Gaita de Fole de Barbadás. foto Rosa Veiga
Peza histórica custodiada no Museo da Gaita de Fole de Barbadás. foto Rosa Veiga
  • Dende hai uns meses, o museo acolle obradoiros de música e baile para persoas de 8 a 80 anos. Alí podes aprender percusión, timbal, pandeireta, canto, baile tradicional, gaita,  con Bea, Pablo, Sara, María, Maite… tralo comezo de actividades formativas organizadas polos músicos  e investigadores, Pablo Martínez Míguez (tamén luthier de gaitas) e Beatriz Fernández García, que son parte dun conxunto de músicos que recuperan e promocionan a cultura musical de todo Barbadás.
    O noso contacto coa música tradicional vennos de familia.  Dende pequenos estudamos e evolucionamos, xunto con outros que hoxe tamén son profesores como Requeixo, Páxaro, Santi Mera, Miguel García e o de baile Manuel, das Lamas” detalla Beatriz. Os pais dos actuais músicos fundaron hai 30 anos a asociación cultura e deportiva “Nova Fronteira”, e dende entón a súa presencia musical, sobre todo, é continua nas poboacións de Barbadás.
Museo da gaita nun día de visita teatralizada en 2022. foto Rosa Veiga
Museo da gaita nun día de visita teatralizada en 2022. foto Rosa Veiga
  • Dende o museo se da pulo, dende hai meses, a actividades novas como a recuperación dos Cantos de Reis, un folión que se estreou no Entroido no marco da proposta “Mascaradas ancestrais” e outras que fan da tradición musical e cultural un atractivo para visitantes.

 

  • O concelleiro está satisfeito da posta en marcha das actividades “que xa teñen eco en colexios da contorna e comezan a atraer ao turismo cultural que nos diferencia de outros destinos próximos como o da cidade de Ourense”, detalla.
    “Tratábase de dar pulo a ese espazo cun proxecto viable, activo e vivo. Cando o presentou Pablo, xusto antes da pandemia, houbo que paralo até agora, unha vez pasados todos os atrancos pola situación sanitaria pero agora xa están alí dúas persoas para manter o seu dinamismo e actividade”, lembra.
Museo da gaita de fole. Barbadás
Museo da gaita de fole. Barbadás. foto Rosa Veiga

Oferta para turismo cultural moi completa

  • O propio Ramón, con residencia en Bentraces, atópase a cotío con xente de fóra do concello interesada nos cascos antigos, que están unidos por rutas como a que parte do propio Museo da Gaita de Fole, para baixar até a capela de San Mauro (no casco de Barbadás).

 

  • Esa ruta pasa por Bentraces e Sobrado do Bispo, até Loiro. Moitos visitantes prefiren facela en bicicleta e percorren así recursos patrimoniais e históricos como a igrexa románica de Santa María de Sobrado; o convento das monxas, antigo Pazo da Mitra  (residencia de verán dos Bispos de Ourense dos séculos XVI ao XVIII); o casco vello de Bentraces, coa fonte do Santiño e o pazo. “Temos o pazo de Bentraces que é privado e é unha xoia patrimonial e escenario de películas, como a última La manzana de oro, na que o concello axudou coas infraestruturas”, engade, en relación á rodaxe do pasado verán, o de 2022.

 

  • E xa en Loiro relata o interese que despertan as prazas e balconada, a igrexa de San Martiño (que compartiu un dos seus canteiros coa propia catedral de Ourense), e a rúa emblemática adicada ás bodegas, das que unha trocou en museo etnográfico local.

Outras rutas e novos proxectos

  • Ramón lembra que Barbadás tamén ten sinalizada a ruta do Tangaraño con saída dende Parada ou dende A Valenzá, para chegar até o San Bieito de Cova de Lobo por sendas “perfectamente transitables e limpas”, que percorren lugares de gran interese natural e histórico en relación coas ofrendas para a cura de nenos e nenas doentes de “tangaraño” e coa súa pegada en literatura e cantigas.

 

  • Outra sinalizada e moi percorrida a pè e da cabalo, é a ruta dos Castros que cruza tamén todo o concello. “Calquera delas tivo moitos camiñantes durante o confinamento municipal que compartimos co concello de Ourense, e que animou a residentes no concello veciño a camiñar pola beira do río Barbadás e descubrir estes novos lugares para percorrer”.

 

  • En marcha, están ademais a primeira ruta literaria no concello, centrada na vida e obra da escritora Carmen Martín Gaite (veciña de San Lourenzo de Piñor nos veráns da súa infancia e xuventude); a dos cruceiros que permitirá percorrer en dous itinerarios circulares os 36 inventariados… e o proxecto en marcha da recuperación do camiño tradicional entre A Valenzá, os Piscos e A Boutureira (compartida co concello lindeiro de San Cibrao das Viñas).

Casa que foi propiedade e vivenda da familia de Carmen Martín Gaite, até o ano 1965. Foto Rosa Veiga

  • Entre os seus proxectos como concelleiro, aínda que non repetirá nesas responsabilidades, Ramón asegura que queda pendente a recuperación dos cascos vellos “porque é unha mágoa o deterioro que teñen nalgunhas zonas. Hai que afrontar moitas complicacións para darlle a volta, como a localización dos propietarios. Ese tema e outros fan que este sexa un proxecto que precisa moita dotación económica, para que beneficie tanto ás persoas que viven neles como ao turismo interesado na súa singularidade”.

Medra o aloxamento rural, cero hoteis

  • Ramón tamén é edil de Promoción Económica, e nese eido di non poder detallar todas as iniciativas desenvolvidas no concello, pero si lembra que se agrupan en formación, apoio ao emprendemento, apoio ao pequeno comercio e hostalería, sobre todo na pandemia, formación para persoas desempregadas, apoio aos traballadores municipais coa consolidación de postos de traballo…

 

  • Tamén se deu pulo a unha oficina virtual para empregados e autónomos, ao niño de empresas no CET para apoiar a creación e establecemento de novas empresas,  a unha liña de axudas a creación de empresas (33 novos emprendementos dende 2019)…

 

  • No eido do emprendemento, o concelleiro di botar en falta “iniciativas empresariais para abrir algún hotel”, fronte ao desenvolvemento continuo do aloxamento no rural. “Temos rexistrados establecementos de turismo rural en todas as poboacións. A área municipal de Turismo está nos seus primeiros anos e xa temos eventos e atractivos turístico como para poder contar con prazas hoteleiras, pero non temos ningunha”, engade.

 

  • E como compendio das súas dúas áreas, Ramón desvela que rianxo e viño, a maiores de ter sido piares da economía local e actividades en declive na actualidade, poden ser os motivos para proxectos de revitalización económica e turística, porque deron e dan singularidade á paisaxe de todo o rural de Barbadás, dende Loiro até Santa Ouxea (santa Uxía).

 

  • Na foto de cabeceira, o concelleiro de Turismo e Promoción Económica, Ramón Selas Iglesias (centro) con Beatriz Fernández García e Pablo Martínez Míguez,

 

 

 

 

Museo da gaita nun día de visita teatralizada en 2022. foto Rosa Veiga 416.90 KB
Museo da gaita nun día de visita teatralizada en 2022. foto Rosa Veiga

Museo da Gaita de Fole 183.90 KB
O concelleiro de Turismo, Ramón Selas Iglesias (centro) con Beatriz Fernández García e Pablo Martínez Míguez, encargados de manter aberto semanalmente o museo e as clases de música e baile. Barbadás marzo 2023. foto Rosa Veiga

Ramonturismomuseo1 332.03 KB
Peza histórica custodiada no Museo da Gaita de Fole de Barbadás. foto Rosa Veiga

Musseo da gaita de fole. Barbadás. foto Rosa Veiga 317.16 KB
Museo da gaita de fole. Barbadás. foto Rosa Veiga

CONTENT-CAT.1711693884

Mary Cruz Bangueses atopou no Pazo de Piñor escritos en galego do século XVI e entronques familiares en toda Galicia

15/08/2022

Mary Cruz Bangueses atopou no Pazo de Piñor escritos en galego do século XVI e entronques familiares en toda Galicia

Sociedade en Barbadás

Mary Cruz Bangueses estudou polo miúdo a documentación que atopou no Pazo de Piñor, moi  organizada e gardada “pues era la forma de demostrar y justificar propiedades durante su historia de más de 500 años, con entronques familiares en toda Galicia”. Relata que aínda hoxe fálase do “pazo de Lemos” porque esa familia foi propietaria y deixou pegada (propiedades) visible tamén na veciña cidade de Ourense.

  • Alí, hai escudos dos Lemos (característico polos 13 roeles  en varias fachadas e inmobles situados en solares que foron propiedade dos Lemos como o sustentado por estruturas metálicas na rúa Hernán Cortés (na fotografía detrás de Mary Cruz), na praza de San Marcial (tamén detrás da autora, no marco circular da imaxe de cabeceira) e na rúa Santo Domingo.

 

 

  • E por comezar polo principio, segundo a súa investigación “es un error atribuír la fundación del Pazo de Piñor a don García Díaz de Cadórniga y a su esposa” pois os escritos do pazo apuntan a moito antes, ao ano 1502 (século XVI) como momento no que Pedro García de Pazos era alí un “señor medianeiro” ou fidalgo sen título e intermediario entre os labregos que cultivaban as terras e os propietarios directos que cobraban as rendas.

 

  • A antiga casa de labranza de Pedro García tivo sucesivas intervencións “que la convirtieron en una Casa Grande debido a la favorable situación de sus sucesivos propietarios, hasta darle un aspecto señorial y que combinaba su funcionalidad agrícola con la de descanso estival”, engade.
    En el actual Requeixo, había una serie de casas de campesinos que trabajaban las tierras para pagar rentas a los propietarios a través del medianero”, detalla Mary Cruz. Ese xerme do pazo eran as “casas de las Quintas” (aínda un dos topónimos actuais daquela zona) que, ao longo do tempo, dende comezos do século XVI, foron trocando en pazo, continuamente reformado.

Cruz Bangueses - PazoPiñor

Chegada dos Lemos e primeiros escudos no XVI

 

  • Unha neta de Pedro García de Pazos fixo unha doazón a un primo seu que tiña o título eclesiástico de “arcediago de Limia” (un vicario actual) na catedral de Ourense, con residencia na rúa San Pedro da cidade. Os seus descendentes fundaron o “morgado” do Pazo de Piñor (sistema patrimonial que privilexia a herdanza en favor do fillo primoxénito ou vinculeiro e deu orixe as liñaxes nobres de Galiza daquela época).

 

  • O escudo dos López de Lemos aparece nas súas propiedades de Ourense e Piñor e nas de tódolos lugares nos que foron entroncando con outras familias de Ribadavia, O Saviñao… mediante vodas entre eles. Así aumentaron as súas propiedades, e aparecían os seus 13 roeles cos símbolos doutras familias como Villamarín, Sarmiento, Cadórniga, Puga, Feijóo, Rivadeneira, Troncoso, Valladares, Mos…

 

  • Do século XVI aínda queda, segundo Mary Cruz, un arco renacentista conopial  na fiestra da balconada, e o escudo dos López de Lemos máis tosco, visible na fachada máis antiga do pazo. Do século XVII son outros escudos e as enormes chemineas de altura xustificada para que cumprisen a súa función.

 

  • Dende as viñas, oliveiras, patacas e millo que centraban a actividade labrega nos primeiros séculos, para o pago de rendas, as terras foron adicándose ao viño e rianxo para autoconsumo, pagos de rendas e rianxo na praza de abastos de Ourense dende que foi construída a comezos do XX.
Pazo de Piñor, da casa Lemos. San Lourenzo de Piñor 12/08/22. foto Rosa Veiga
Pazo de Piñor, da casa Lemos. San Lourenzo de Piñor 12/08/22. foto Rosa Veiga

Lingua galega do século XVI

  • O conxunto documental que estudou é variado e conta con textos de foros, de compra-vendas, testamentos, cartas persoais, anotación e mesmo copias de sentenzas ditadas por propietarios do pazo que foron xuíces en varias localidades.
    Hasta el primer tercio del siglo XVI hay documentación escrita en lengua gallega” segundo apunta a investigadora como elemento que lle pareceu importante en todo o que atopou.

 

  • Durante parte do século XIX e XX, a propiedade do pazo transmitiuse por liña feminina, de tíos a sobriñas, como ocorreu con Antonia Méndez García, de Moimenta (Lugo) casada con José María Arias Lemos  (propietario do pazo) e herdeira universal cando el finou. Antonia testou en favor de varios sobriños e o pazo de Piñor deixoullo a súa sobriña-neta Eulogia Sánchez Vázquez.

 

  • Eulogia casou co xuíz de Barbadás Vicente Lobit,   no cambio de século do XIX ao XX . El foi quen encargou ao escultor Antón Faílde , o primeiro mausoleo da casa de Lemos.
    Alí segue, no adro da parroquia de San Lourenzo de Piñor, xunto con dous sartegos semellantes a hórreos cos restos dos Lemos, familias e propietarios do pazo até hoxe.

 

  • A seguinte herdeira do pazo foi a sobriña de Lobit, Eulogia Milagrosa Pulido Vázquez nacida en 1921 e falecida en xaneiro de 2021. Tralo seu pasamento, o pazo pasou a ser de tres sobriños seus.

Piñor engaiolou a Mary Cruz

  • A autora do libro centrado no Pazo de Piñor e a documentación custodiada nel, naceu en Venezuela e volveu cos seus pais a Castrelo de Miño, onde ten residencia, como en Vigo.
  • Estudou Xeografía e Historia e especializouse en Arte, así que cando comezou a investigar no Pazo de Piñor con sorpresa continua. “Me embelesó a pesar de que no tenía nada que ver con lo que yo había elegido en la universidad”.

 

  • Para publicar o libro tamén accedeu á documentación de numerosos arquivos como o Catedralicio ou o Provincial de Ourense, entre outros.
    En todos descubriu tanto datos de xenealoxías entroncadas de diferentes familias que o que atopou foi materia para outras publicacións como unha arredor da xenealoxía da casa Villamarín, outra sobre os médicos Guadalupe, ou a que fixo arredor do sartego de Díaz Cadórniga no cemiterio histórico de San Francisco (Ourense).

 

  • Asegura que non ten agora tempo pero tamén ten pendentes estudos arredor da familia Feijóo e outra en San Cibrao das Viñas.
Pazo de Piñor, da casa Lemos. San Lourenzo de Piñor
Mausoleo dos propietarios do pazo, construído polo escultor Antón Faílde.  San Lourenzo de Piñor, 12/08/22. foto Rosa Veiga

Máis referencias do Pazo de Piñor

 

  • A presenza da escritora Carmen Martín Gaite na contorna, e a súa relación cos lugares de Piñor e coa familia do Pazo tamén deixou documentación fotográfica que se pode ver na Universidade de Castilla y León ou mesmo no arquivo dixital “europeana” .
  • E para as persoas forofas das xenealoxías, Mary Cruz mantén viva esa afección nalgún foro.

Cruz Bangueses no Pazo Piñor 237.54 KB

Cruz Bangueses PazoPiñor2 308.32 KB

Pazo de Piñor, da casa Lemos. San Lourenzo de Piñor 12/08/22. foto Rosa Veiga 603.85 KB
Pazo de Piñor, da casa Lemos. San Lourenzo de Piñor 12/08/22. foto Rosa Veiga

Pazo de Piñor, da casa Lemos. San Lourenzo de Piñor 12/08/22. foto Rosa Veiga 619.64 KB
Pazo de Piñor, da casa Lemos. San Lourenzo de Piñor 12/08/22. foto Rosa Veiga

CONTENT-CAT.1711693884

Luis Congil presenta “A marabillosa historia do viño en Galicia” co que propón que Barbadás sexa parte da D.O. Ribeiro

01/08/2022

Luis Congil presenta “A marabillosa historia do viño en Galicia” co que propón que Barbadás sexa parte da D.O. Ribeiro

Emprendemento en Barbadás

“Por dereito e por Historia, a ladeira de Barbadás cara a burata na que está a cidade de Ourense, debería ser parte do territorio vitivinícola da denominación de orixe Ribeiro, é unha afirmación de Luis Congil, autor do libro “A marabillosa historia do viño de Galicia

  • No libro que vén de presentar no restaurante A Tafona e no Museo do Viño de Galicia Luis xuntou investigacións propias e alleas, referentes históricos e novos achados arredor do viño e das uvas galegas, a maiores de argumentos que xustifican, dende o seu punto de vista, a súa proposta para que Barbadás sexa parte da denominación de orixe vitivinícola do Ribeiro.

 

  • Luis Congil é veciño de San Lourenzo de Piñor, a aldea da súa nai, na que pasou todo o tempo libre que os estudos lle deixaron cando vivía en Ourense, e na pasa o seu tempo de lecer semanal na actualidade.

 

  • Alí axudou nos traballos da horta para o rianxo nas leiras “do Cano” (entre Requeixo e a igrexa parroquial) e lembra que polas noites “cortábanse as leitugas e deixábanse en auga para que pola mañá, ó levalas á praza de abastos de Ourense, estiveran frescas e estralaran na man”.

 

  • No limiar no seu libro tamén agradece ao seu pai que lle ensinara a “facer viño coas súas propias mans (e pés)” así que o mundo do viño nunca lle foi alleo, e dende que fora vicedirector do diario “Atlántico” de Pontevedra, no 2000, uvas e viñas protagonizan os seus artigos e libros. Tamén foi profesor no mestrado de Enoloxía da Universidade de Vigo.
  • No libro  acompaña os seus textos con numerosas imaxes ao longo de 118 páxinas.
LUIS CONGIL, AUTOR DO LIBRO "LA MARAVILLOSA HISTORIA DEL VINO EN GALICIA", no que Barbadás ten un espazo histórico. Foto da presentación do libro no Museo do Viño de Galicia en Camporredondo, Ribadavia.foto Rosa Veiga
LUIS CONGIL, AUTOR DO LIBRO “LA MARAVILLOSA HISTORIA DEL VINO EN GALICIA”, no que Barbadás ten un espazo histórico. Foto da presentación do libro no Museo do Viño de Galicia en Camporredondo, Ribadavia. foto Rosa Veiga

Monxas de Santa Uxía e barrio do Hospital, en Piñor, no mundo do viño medieval

  • Na súa lectura descubriremos que a primeira mención documentada dun viño de Galicia é do ano 886 nun documento que da fe en Santa Uxía de Reza (a actual Santa Uxía, na ladeira de Piñor cara o río Miño) de que o mosteiro feminino situado nesa zona era propietaria de viñedos.
    Así aparece na enciclopedia “Viñedos y vinos del Noroeste de España” (1967), tese doutoral da universidade de Burdeos do investigador francés Alain Huetz de Lemps recuperada por Luis para o seu estudo.

 

  • Anos despois dese documento de Santa Uxía, os Reis Católicos Isabel e Fernando deron pulo á construción do Hospital Real de Santiago entre 1501 e 1511 (hoxe Hostal dos Reis Católicos) e crearon un padroado para abastecer e manter ese lugar asistencial para os peregrinos xacobeos.

 

  • Entre as doazóns episcopais a ese padroado, estivo a do Couto de San Lourenzo de Piñor, daquela do Bispado de Ourense, hoxe en Barbadás, gran produtor de viño pertencente ao Ribeiro do Miño. O Padroado do Hospital Real de Santiago mantivo unha “factoría” que enviou viño ao hospital de peregrinos durante séculos e deu nome ao barrio do “Hospital” en Piñor até hoxe.

 

  • Ese mesmo barrio foi o lugar de xogos e crianza da escritora de lingua castelá traducida a máis linguas que foi Carmen Martín Gaite, finada agora hai 22 anos, e con un álbum familiar que recolle numerosas imaxes do barrio nos anos 30 do século XX.

 

  • Luis comezou a escribir o seu libro non só para dar a coñecer as referencias históricas de viños galegos de todas as denominacións de orixe actuais, senón tamén para achegar de xeito ameno os achados máis actuais.
    “A aplicación de novos métodos de análise permite axustar cada vez máis a orixe e evolución das variedades de uvas que temos en Galicia, e por exemplo, neste momento, a semente de viña orixinal máis antiga foi atopada en Reza Vella, na marxe dereita do río Miño (Barbadás ten parte na beira esquerda) ao carón de restos dunha antiga calzada”, detalla.
LUIS CONGIL, CO SEU LIBRO "LA MARAVILLOSA HISTORIA DEL VINO EN GALICIA", diante dunha das adegas antigas do barrio do Hospital en San Lourenzo de Piñor. foto Rosa Veiga
LUIS CONGIL, CO SEU LIBRO “LA MARAVILLOSA HISTORIA DEL VINO EN GALICIA”, diante dunha das adegas antigas do barrio do Hospital en San Lourenzo de Piñor. foto Rosa Veiga

Galicia ten o 50% da biodiversidade do viño de España

  • Das 155 variedades de uvas rexistradas en España (primeiro país no mundo en superficie destinada a viñedo), o 50 % están en Galicia aínda que a superficie de viñedo galego só é o 1 % da total de España. “Somos a salvagarda da viñodiversidade do planeta Terra”, afirma Luis.

 

 

  • Saberemos que o pintor Pablo Picasso é autor dun cadro dos viños do Ribeiro, aprenderemos algo máis do asociacionismo agrario arredor dos viñedos, a  importancia dos achados nas salinas romanas descubertas no Areal, en pleno centro de Vigo, as cantigas en galego do rei Alfonso X que encomian os viños de “Ourense”, o episodio vitorioso do viño Ribeiro ca Armada Invencible… e referencias e historias das cinco DO galegas.

 

  • Das súas investigacións e vivencias, Luis conclúe que os viñedos desaparecidos en todo o municipio de Barbadás, a costa das vivendas, estaban entre os “grandes provedores de viño da cidade de Ourense e representantes dunha cultura agrícola local escalonada na que as mulleres encargábanse do rianxo a partires das hortas, e os homes do viño”, engadindo tamén os viñedos de Mugares e Toén.

 

  • Este sería un argumento a engadir no seu relato do “espazo continuo de viñedo e cultura vitícola que pervive en parte dende a actual comarca vitícola do Ribeiro até Barbadás” e que xustificaría tamén a súa inclusión na do Ribeiro.

LUIS CONGIL, CO SEU LIBRO "LA MARAVILLOSA HISTORIA DEL VINO EN GALICIA", diante dunha das adegas antigas do barrio do Hospital en San Lourenzo de Piñor. foto Rosa Veiga

Documental arredor do libro

  • O libro está dispoñible en todas as  librerías galegas, ademais de contar con distribución na páxina todostuslibros.com en versións galega e castelá.

 

LUISCONGILlibroviño1 248.57 KB
LUIS CONGIL, CO SEU LIBRO "LA MARAVILLOSA HISTORIA DEL VINO EN GALICIA", nun viñedo da Lama en San Lourenzo de Piñor. foto Rosa Veiga

LUISCONGILlibroviño2 391.45 KB
LUIS CONGIL, AUTOR DO LIBRO "LA MARAVILLOSA HISTORIA DEL VINO EN GALICIA", no que Barbadás ten un espazo histórico. Foto da presentación do libro no Museo do Viño de Galicia en Camporredondo, Ribadavia.foto Rosa Veiga

LUISCONGILlibroviño3 471.79 KB
LUIS CONGIL, CO SEU LIBRO "LA MARAVILLOSA HISTORIA DEL VINO EN GALICIA", diante dunha das adegas antigas do barrio do Hospital en San Lourenzo de Piñor. foto Rosa Veiga

LUIsCONGILlibroviño4 497.36 KB

CONTENT-CAT.1711693884

Reunión do subdelegado do Goberno en Ourense e o alcalde de Barbadás

05/07/2022

Reunión do subdelegado do Goberno en Ourense e o alcalde de Barbadás

O encontro versou sobre proxectos de interese para Barbadás

O ALCALDE DE BARBADÁS, XOSÉ CARLOS VALCÁRCEL, PLANTEXA AO SUBDELEGADO DO GOBERNO, EMILIO GONZÁLEZ AFONSO, A CREACIÓN DE UN POSTO DA GARDA CIVIL NO MUNICIPIO

O encontro entre o subdelegado e o rexedor evidenciou a necesidade de financiación para outros proxectos de interese para Barbadás

  • Esta mañá tivo lugar en Ourense unha reunión coa presenza do subdelegado do Goberno, Emilio González Afonso, o alcalde de Barbadás, Xosé Carlos Valcárcel, e a tenente alcalde, Victoria Morenza, para abordar asuntos de interese para o concello.

 

  • O rexedor de Barbadás plantexou ao Subdelegado do Goberno a creación de un posto da garda civil no municipio, unha dotación que melloraría a seguridade na zona.

 

  • Outro dos proxectos sobre os que existe interese por parte do goberno municipal de Barbadás pasa por acometer unha intervención integral de humanización da avenida de Celanova, toda vez que recentemente se procedeu á rexeneración do firme da arteria principal da Valenzá.

 

  • Tamén se puxo en evidencia nesta reunión de traballo a ampliación da plantilla da policía local debido ao incremento poboacional dos últimos anos.

 

  • Xosé Carlos Valcárcel plantexoulle a Emilio González Afonso a evolución de Barbadás nos últimos anos, nos que se produciu non só un incremento demográfico senón tamén unha dispersión do ámbito de actuación dos efectivos da policía.

 

  • Valcárcel incidiu tamén na importancia de implementar a difusión do potencial do concello de Barbadás nos ámbitos do turismo e da riqueza natural. Un exemplo da potencialidade turística e natural de Barbadás é a zona natural do Pisco e o roteiro que o engloba, dende a Valenzá ata a coñecida fervenza.

 

  • O rexedor recalcou a importancia de que o Estado se implique no financiamento de un proxecto presentado hai uns días, que consiste na habilitación de un roteiro neste camiño e a creación, perfectamente mimetizados co entorno, de elementos que potencien a fervenza do Pisco e o camiño que conduce a este senlleiro lugar do municipio.

 

  • Xosé Carlos Valcárcel abordou tamén a necesidade de reformar a antiga escola de Sobrado, como eixe vertebrador do pobo, e tamén de establecer como prioritaria a instalación de fibra óptica nos núcleos de Barxa e Pista de San Bieito, en San Lourenzo de Piñor.

 

  • Finalmente, a tenente alcalde, Victoria Morenza, abordou a importancia da figura de Carmen Martín Gaite e a súa vinculación con Barbadás, especialmente con San Lourenzo de Piñor, pobo que aparece reflectido en 3 das súas obras literarias.

 

  • Morenza plantexou a posibilidade de que o Estado, a través do Ministerio de Cultura, colabore coa posta en marcha do Plan Director para lanzar a potenciación e vinculación de Martín Gaite con Barbadás e con Galicia, a través da creación de roteiros literarios e mellora e humanización do entorno no que viviu numerosos veráns a ilustre escritora.

 

  • Falouse da proximidade do centenario do nacemento da escritora para establecer de un xeito intenso esta colaboración entre o Estado e o Concello de Barbadás.

CONTENT-CAT.1711693884

Presentación do libro “El rastro del verano” de David González Couso

09/04/2022

Presentación do libro “El rastro del verano” de David González Couso

Presentación celebrada o venres, 8 de abril, no Ateneo de Ourense

Carmen Martín Gaite volta a Piñor da man do investigador David González Couso e da súa amiga en vida Enma Martinell

Por parte do Concello de Barbadás, asistiron ao evento, a Concelleira de Igualdade, Elisabet González e a Tenenta de Alcalde, Victoria Morenza.

  • O centro cultural Marcos Valcárcel acolleu o acto de presentación do libro “El rastro del último verano” arredor dos lugares, obxectos e nomes da literatura de Carmen Martín Gaite, organizado polo Ateneo de Ourense e introducido polo catedrático de Historia da Arte Carlos Fernández Pérez. O libro foi presentado polo seu autor, profesor e investigador David González Couso e pola autora do seu prólogo, a profesora de Universidade de Barcelona, Enma Martinell Gifre.

  • A través de videoconferencia, Martinell explicou que trala morte da súa amiga Carmen Martín Gaite, ela apartouse do núcleo de persoas que analizaban e estudaban a súa polifacética obra pero prologou “con gusto” o libro do profesor e investigador González Couso, en 2020, porque a escritora finada no ano 2000 “es narradora incombustible y David es la magia en la que curiosos y amigos hallamos una permanente actualización bibliográfica”.

 

  • Nese sentido, salientou a importancia dese traballo investigador, plasmado en varios libros, porque supón “dedicar esfuerzo y un excelente nivel investigador” para definir o que Galiza deixou na obra de Martín Gaite. Así o fixo González Couso nunha biografía literaria publicada na revista “Espéculo”, no libro “Los perfiles gallegos de CMG” e a adicada aos antepasados galegos da escritora. Martinell concluíu que non é tarefa fácil o traballo feito polo profesor ourensán.

 

  • “Supone un contacto con los lugares, un conocimiento topográfico solo posible para alguien que vive cerca y tiene curiosidad, esfuerzo y disposición para llegar a ese conocimiento, porque las evocaciones en los textos de Carmen son localizables, pero no de una forma sencilla, y David lo consigue”, engadiu.

 

  • Para ese acercamento de González Couso á obra de Carmen Martín Gaite, segundo  Martinell, foi necesario “vaciar” obras non tan destacadas da autora, que tamén escribíu poesía, artigos xornalísticos, artigos de crítica literaria, as conferencias en “Pido la palabra” en 2001, “Cuadernos de todo” en 2003 e recopilacións póstumas dos seus textos.

Turismo cultural en Barbadás, Ourense e Madrid

  • “David es el único que lo hace y de modo brillante”, continou e aludiu a todo o seu traballo como fonte para os itinerarios literarios que o autor propón no libro “El rastro del verano”, con percorridos concretos por lugares y espazos de Barbadás (en San Lourenzo de Piñor), Ourense e Madrid, entre outros lugares.

 

  • “Hay un turismo cultural y literario para hacer en grupo o de forma individual, elaborado por expertos y que permite a las personas curiosas caminar viendo y conociendo espacios de hechos reales evocados en la literatura”, como os espazos literarios da autora danesa Karen Blixen que son agora “lugares de peregrinación, incluyendo su casa”. Martinell dixo que a obra de González Couso “ofrece una perspectiva de aplicación genial para este ámbito turístico”.

  • Tras escoitar os parabéns de Martinell, o autor do libro de investigación agradeceu as colaboracións que tivo para gráficos, mapas e imaxes do libro como a do ourensán Xosé Poldras, a ilustradora Andrea Reyes e as fotografías e explicacións de Amado Perille. Tamén agradeceu a “ilusión e implicación emocional, institucional e económica” do concello de Barbadás e expresou o seu desexo de ver “materializada en breve a ruta na que se poderá ver in situ todo o que se conta neste libro”, cando faltan tres anos para o centenario do nacemento da escritora.

 

  • González Couso descubriu a presenza de Piñor en toda a obra de Martín Gaite a partir da lectura de “Las ataduras” de 1959, “Las retahílas” de 1974 e “El pastel del diablo” de 1985, que corresponden a diferentes etapas vitais da escritora, galardonada con numerosos premios como o Príncipe de Asturias e o Nacional de Literatura, entre outros  moitos.

  • As referencias de San Lourenzo de Piñor (onde a escritora pasou todos os veráns de infancia e xuventude) nas obras de Martín Gaite “non son só curiosidades” senón que son protagonistas dos textos, segundo o investigador.

 

  • Piñor trocou en lugar literario coa obra da escritora, como ocorreu con Oviedo, a Vetusta de “La regenta” Leopoldo Alas Clarín ou coa cidade de Ourense que é a “Auria” de Eduardo Blanco Amor, según explicou o investigador.

 

  • Presentou o seu libro como un “conxunto de retallos” que son anacos de referencias literarias arredor de parentescos e ataduras, casas e lugares e finalmente o mundo femenino nos escritos da autora salmantina.

Familia e lugares de Martín Gaite

  • A familia ourensá da escritora, repartida entre Allariz, Ourense e San Lourenzo de Piñor (Barbadás) deixou rastro na súa vida e obra pois, segundo detallou o investigador, a primeira persoa Gaite ourensá que descubriu foi o bisavó coruñés Joaquín Gaite Núñez, casado coa ourensá Sofía Lloves García a comezos do século XIX. El foi fundador do Instituto de Ourense (antecedente nos xardíns do Padre Feijóo, do actual IES Otero Pedrayo) e fundador do xornal “El orensano” de información xeral.

 

  • O avó da escritora foi Francisco Javier Gaite Lloves, homenaxeado en Piñor cunha placa de 1932 na fonte da aldea polo seu activismo contra o excesivo cobro de taxas aos labregos.

  • Carmen Martín Gaite non coñeceu ao seu avó pero falou del: “en las fotos tiene buena pinta, con ojos inteligentes y de él me vendrá el aire bohemio moderado”, segundo lembrou González Couso.

 

  • O tío avó da escritora, irmán de Francisco Javier, foi Antonio Gaite, fundador do xornal “La tertulia” e do primeiro Ateneo de Ourense en 1914 “e por alí andiveron despois Vicente Risco e Ramón Otero Pedrayo”, engadiu. O seu espírito científico levouno a experimentar un sistema de alumeado público para a cidade que resultou fallido.

 

  • A escritora referiuse ao seu pai, tras falecer en 1978, como “hombre abnegado y tenaz” e a nai María Gaite como “esa madre que parecía que no me estaba enseñando nada” e da que falou nas súas obras porque, segundo dicía a escritora, “ponerse a contar es como ponerse a coser, con paciencia siempre, sea para vainicas o para recuerdos”.

 

  • En difererentes obras, prólogos e conferencias, a escritora lembrou a súa vida na casa de San Lourenzo de Piñor, na que a súa nai cosía diante dunha fiestra orientada cara o solpor, momento no que a vía evadirse e “de tanto mirarla y envidiarla, aprendí,  no sé cómo, a fugarme yo también”, en palabras da escritora.

 

  • Das casas e lugares estudados por González Couso nas obras da escritora, salientou o pazo de Lemos (en San Lourenzo de Piñor), as penas de Ousande e “innumerables en todas as súas obras” o que levou á propia Martín Gaite a sinalar en conferencias e artigos: “tengo la  impresión de que Galicia está dispersa en toda mi obra”.

Ruta en Barbadás

  • O libro presentado polo seu autor inclúe detalladamente, os retallos explicados detalladamente na presentación, e roteiros detallados que, segundo dixo, llevarían un día para o seu percorrido completo co tempo de xantar incluído.

 

  • Comezou a elaboralo tras as súas conversas con Perille, como un triángulo entre Ousende, o monte Ervedelo e o monte da Ladaína, que conforman os espazos polos que San Lourenzo de Piñor é o “balcón de Ourense”, tal como o definiu a propia Martín Gaite.

 

  • Referíuse tamén o terceiro retallo, como o “mundo femenino” da escritora que se referiu á “independencia de las aldeanas gallegas” en contraste co que ela considerou “sumisión a la norma” en sus otros lugares de residencia en Salamanca y Madrid.

  • As protagonistas das súas obras, e en todas as novelas, segundo analizou González Couso, son sempre mulleres. Tamén por iso, o seu libro inclúe unidades didácticas que poden utilizarse de guías en centros escolares para traballos literarios con elementos transversais, e para os clubes de lectura, que proliferan en diferentes eidos escolares.

 

  • No remate do acto, o investigador respondeu a preguntas do público e reivindicou, a partires dunha delas, unha maior presencia de Martín Gaite nos temarios actuais de institutos e probas de selección académica. Avogou por retomar o coñecemento arredor da “Generación del Medio Siglo”, esa dos anos 50 da que eran parte Martín Gaite, o seu esposo Sánchez Ferlosio, Aldecoa, Josefina Rodríguez, Ana María Matute, Fernández Santos e outros.

Datos de interese:

  • David González Couso,  profesor e investigador, publicou numerosos libros sobre Martín Gaite. O último, El rastro del verano (2020), propón itinerarios turísticos e didácticos desde a súa obra literaria.

 

  • Escribiu antes artigos en revistas especializadas e participou no documental para TVE sobre a autora La Reina de las Nieves (2021). Tamén traballou noutros ámbitos como a edición e a tradución. É colaborador do proxecto BIESES e ten impartido seminarios sobre autoras clásicas.

 

 

 

 

davidpresentalibro7 332.43 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro1 300.10 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro2 333.37 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro3 360.22 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro4 371.23 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro5 402.22 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro6 317.88 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro7 332.43 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro8 295.62 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro9 414.61 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro10 293.74 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro11 402.02 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro12 371.75 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro13 333.27 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro14 390.50 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro15 333.29 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro16 459.59 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro17 223.63 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

davidpresentalibro18 307.67 KB
Presentación lo libro "El rastro del verao" de David González Couso, nun acto ogranizado polo Ateneo de Ourense no Centro Cultural Marcos Valcárcel. Ourense 08/04/2022

CONTENT-CAT.1711693884

O hospital psiquiátrico de Piñor leva a súa arte a Europa

22/10/2021

O hospital psiquiátrico de Piñor leva a súa arte a Europa

Sociedade en Barbadás

  • O equipo de psiquiatría do hospital de Piñor e os seus pacientes (os históricos e os actuais) forman parte da proposta do Servizo Galego de Saúde (Sergas) seleccionada pola Comisión Europea como socio para deseñar   “futuras maneiras de vivir na encrucillada entre arte, cultura, inclusión social, ciencia e tecnoloxía”. A iniciativa chámase La Nueva Bauhaus e, nun esforzo colectivo, quere “imaxinar e construír un futuro sostible, inclusivo e fermoso para a mente a para a alma de tod@s”.

 

  • A xefa da sección de Psiquiatría e responsable clínica do hospital, Chus Gómez Rodríguez, falounos do vello soño do equipo sanitario “de recuperar e dar visibilidade ás obras dos doeentes que foron atendidos no vello psiquiátrico de Toén”.

 

  • Ela mesma comezou a traballar naquel hospital en maio de 2005, e aos poucos meses, xa na xefatura, tratou de “dignificar”  o espazo e o traballo.

 

  • En 2012 pacientes e equipos foron trasladado ao hospital de Piñor donde a psiquiatra Alcira Cibera e o terapeuta ocupacional Martín Estévez, iniciaron o traballo de recoller tódalas obras artísticas realizada en Toén “e de xeito altruísta,   fotografaron e catalogaron cadros, esculturas, maquetas e todo tipo de creacións, tamén escritas, pois loucura e literatura están tamén relacionadas”.

 

  • As obras estaban no taller ocupacional do vello hospital “e ciscadas por corredores e cuartos da instalación”,  foron reunidas en caixas e gardadas no “novo” hospital de Piñor (hoxe están na capela).

 

“Arte Espida” para humanizar

  • “A chegada da psicóloga Marta García, na súa etapa de rotación, despertou aquel desexo noso de poñer en marcha o proxecto global Arte Espida para dar a coñecer a arte que estabiliza a estas persoas, sen formación artística de tipo académico”, relata Chus.

 

  • Lembra que antes da pandemia, Marta (que tamén é historiadora da arte) puxo en marcha un espazo diferente os talleres ocupacionais pero de “creación libre e voluntario”, coma tódolos talleres dos doentes, e tentouse, coa xerencia sanitaria, destinarlle un espazo na primeira planta do hospital, que estaba baleira… pero chegou a pandemia e esa primeira planta do hospital destinouse a acoller e tratar a enferm@s de COVID durante varios meses.

 

  • A idea era instalar un museo permanente, un espazo de creación “guiado por Marta” e unha sala audiovisual para conferencias na que amosar estas creación ós cidadáns e para invitar aos artistas. O proxecto foi premiado cun accésit nun concurso sanitario de humanización , e xurdiu a proposta de levalo a unha convocatoria europea.
HOSPITAL PSIQUIÁTRICO DE PIÑOR (BARBADÁS): CHUS (MARÍA JESÚS) GÓMEZ, XEFA DE SECCIÓN DE PSIQUIATRÍA E RESPONSABLE CLÍNICA DO HOSPITAL. 20/10/2021. FOTO ROSA VEIGA

Pronto exposición no Marcos Valcárcel

  • A xerencia sanitaria contactou con centros sanitarios de toda Galicia e resultou que este proxecto noso é o máis potente,así que foi incluído no programa presentado polo Sergas (único servizo de saúde europeo que figura como socio en La Nueva Bauhaus )” explica Chus, que concreta ademáis que de saír seleccionado finalmente,  poderíanse facer reformas na contorna do hospital para construír un museo exterior e, por exemplo, no actual espazo de aparcamento “un espazo de creación con madeira e cristal, con vistas privilexiadas sobre a cidade de Ourense”.

 

 

  • “A comisaria veu persoalmente ao hospital para preparala, levou 20 obras e dixo que en Barbadás temos unha das mellores compilacións deste tipo de arte de toda España, lembrou Chus.

 

  • A seguinte exposición está prevista no segundo semestre de 2022 no Centro Cultural Marcos Valcárcel de Ourense. Os traballos de selección das obras comezarán en breve, aparte da organización de encontros e conferencias arredor da creación vencellada á psiquiatría.

 

A vida dos doentes psiquiátricos segue

  • De xeito cotiá, unhas 115 persoas (persoal sanitario e de servizos de mantemento incluídos) ocúpanse das 69 persoas das unidades de atención continuada, media estancia e longa estancia, e das 70 consideradas “poboación flotante”. Ao cabo do ano, segundo Chus, o dinamismo propio da vida neste hospital dá un dato de ingresos e altas case exactamente iguais: 286 e 287 respectivamente, sen lista de espera.

 

  • “Para nós o éxito está en que cada persoa que chega dende o Complexo Hospitalario Universitario de Ourense (CHUOU) reciba a atención que precisa para ser autónoma e poida marchar canto antes, sabendo que pode contar con nós e mellor se non nos necesita”, desexa a responsable clínica.

 

  • Para esa atención especializada, os doentes chegan dende a Unidade de Agudos do CHUOU e teñen en Piñor un equipo de 4 psiquiatras e psicólog@s, 2 terapeutas ocupacionais, 2 traballadores sociais, 2 coordenadores de enfermería, auxiliares e os cans Alma e Curro, animais de compañía que axudan a “dulcificar e dar aire máis familiar a este lugar de atención multidisciplinar e o menos institucionalizado posible”, agrega.

 

  • Para definir a actividade deste hospital “aberto”, a súa responsable clínica escolle a palabra “hospitalidade”, e destaca que é un lugar agradable no que viven durante un tempo algunhas persoas, ingresadas ou non, para as que se busca o mellor en cada momento, de xeito que a atención de todo o equipo “adáptase a elas e non ao revés”.

 

  • Todos eles poden partillar o seu tempo entre a biblioteca, ximnasio, cine, actividades de mañá ou de tarde, talleres ocupacionais… e o blogue propio dos doentes O candil sen luz .

 

  • Se aludimos a un posible listado de necesidades, Chus explica que a Unidade de Coidados Especiais, cos casos máis graves e que requiren atención continuada, xera unha enorme carga emocional e laboral para a que se requiriría, a maiores, unha psicóloga e “moitas máis enfermeiras”.

 

O Tangaraño é o favorito nos paseos

  • O terapeuta ocupacional Martín Estévez, cóntanos que a relación coa contorna do hospital céntrase nas saídas, das que a preferida é a que ten como destino o Tangaraño, preto do San Bieito de Cova de Lobo.

 

  • “Durante o verán fomos alí unha vez ao mes, e gustaríanos plantexar andainas abertas a quen queira participar con nós, tanto nas zonas máis urbanas do concello como nas paisaxísticas que temos arredor”, detallou. Destacou a disposición dos veciños de Bentraces para contar con eles na andaina que fixeron até Loiro: “gustou moito e quedaron gañas de facer cousas así que nos facilitan traballar cos doentes doutro xeito e fuxir da vida hospitalaria”.

 

  • Martín coñece o proxecto dos roteiros literarios arredor dos lugares de Piñor nos que viviu e pasou moitos veráns a escritora Carmen Martín Gaite e pensa integralos nas actividades polo vecindario.

 

  • Dentro do hospital, teñen talleres de informática, artes plásticas,  cociña, lavado de ropa, invernadoiro, músico-terapia . As paredes e recunchos de corredores e despachos aparecen cheos de cores, colaxes de texturas, avións e flores de papel…  e vexetais secos entretecidos, rescatados nas saídas pola contorna, e fundamentais para a actividade artística neste hospital.
EQUIPO SANITARIO DA SECCIÓN PSIQUIATRÍA HOSPITAL PIÑOR (BARBADÁS). 20/10/2021. FOTO ROSA VEIGA

Sen COVID entre os doentes

  • Historia aparte tería que ser a dos meses de pandemia, dende o día 2 de abril de 2020 até xuño dese ano, nos que a primeira planta de Piñor destinouse a enfermos de COVID. Iso obrigou ós habituais residentes a trasladarse ao edifico de exercicios espirituais do barrio de Vista Fermosa (Ourense).

 

  • Ese traslado temporal obrigou a readaptar rutinas nun lugar novo que tivo que transformarse en espazo terapéutico. Para Chus, ese período no que foi fundamental “inventar cada día” amosou “unha vez máis que a mellor tecnoloxía deste hospital é a calidade humana dos traballadores”.

 

 

todoshospitalPiñor1 277.52 KB
EQUIPO SANITARIO DA SECCIÓN PSIQUIATRÍA HOSPITAL PIÑOR (BARBADÁS). 20/10/2021. FOTO ROSA VEIGA

HOSPITALPIÑORCHUS 382.14 KB
HOSPITAL PSIQUIÁTRICO DE PIÑOR (BARBADÁS): CHUS (MARÍA JESÚS) GÓMEZ, XEFA DE SECCIÓN DE PSIQUIATRÍA E RESPONSABLE CLÍNICA DO HOSPITAL. 20/10/2021. FOTO ROSA VEIGA

todos2 478.87 KB
EQUIPO SANITARIO DA SECCIÓN PSIQUIATRÍA HOSPITAL PIÑOR (BARBADÁS). 20/10/2021. FOTO ROSA VEIGA

CONTENT-CAT.1711693884

O Concello de Barbadás inviste 1.226.012 euros en pavimentacións, parques, beirarrúas e no edificio de Protección Civil

22/10/2021

O Concello de Barbadás inviste 1.226.012 euros en pavimentacións, parques, beirarrúas e no edificio de Protección Civil

Mellora de infraestruturas e dotacións do concello

O CONCELLO DE BARBADÁS INVESTIRÁ 1.226.012 EN REFORMAS DE BEIRARRÚAS, DOTACIÓNS DEPORTIVAS, PARQUES INFANTÍS E PAVIMENTACIÓNS

O proxectos serán financiados con cargo ao remanente de tesoureiría

Tamén se reformará a cuberta e a carpintería exterior do edificio de Protección Civil

  • O Concello de Barbadás investirá 1.226.012  euros en reformas de beirarrúas, dotacións deportivas, parques infantís e pavimentacións, así como na reforma da cuberta e a substitución da carpintería exterior de Protección Civil.
  • Estes investimentos efectuaranse a través de sendas operacións de crédito extraordinario e suplementos de crédito aprobados en sesión plenaria.
  • Respecto do crédito extraordinario para a reforma do edificio de Protección Civil, votaron a favor o grupo de goberno do PSdeG, o PP, o concelleiro de Compromiso por Barbadás, Ramón Padrón, e a concelleira de Democracia Orensana, Fina Varelas.
  • En canto a aprobación do suplemento de crédito, o grupo de goberno do PSdeG e os concelleiros de Compromiso por Barbadás, Ramón Padrón, e de Democracia Orensana, Fina Varelas votaron a favor. Abstívose o grupo do PP e o BNG votou en contra.

 

  • O alcalde de Barbadás, Xosé Carlos Valcárcel, explica que “o Goberno de España suspendeu para o exercicio 2021 a aplicación das regras fiscais dada a persistencia da pandemia motivada polo Covid 19.Diante deste feito tan positivo e que vén respaldado dende a Comisión Europea, o Goberno de Barbadás procede a facer uso do remanente de tesoureiría do que dispón que suma a contía de 1.336.959,81 €”. Desta contía habilitáronse 1.226.012 euros destinados a unha serie de investimentos para mellorar viais, parques e para habilitar unha pista multideporte.

 

  • Valcárcel destaca que “se trata de un importe que este equipo de goberno quere destinar a mellorar tanto as infraestruturas como as dotacións do noso concello”.

 

  • rexedor sinala que “os apartados ós que van destinados os investimentos teñen por obxectivo priorizar as necesidades máis importantes de Barbadás e tentando chegar ó maior número de veciños e veciñas do noso concello tentando atender a diversos ámbitos e servizos tendo moi presente as peticións feitas pola propia cidadanía”.

 

  • En base ós criterios antes mencionados destínanse as contías do xeito seguinte:

 

  • Pavimentacións: 719.420,03 €
  • Mellora de beirarrúas na Valenzá: Garrida, Picouto, Carrís, Salgueiriños, Areal e Bahamonde. Investimento de 159.795,56 euros.
  • Instalacións deportivas: pista multideporte: 93.783,76
  • Mellora de parques: parque da rúa da Presa: 106.723,92 €
  • Actuacións en edificios municipais: edificio de Protección Civil: 41.289,10 €
  • Proxectos técnicos: 90.000 €
  • Estudos e traballos técnicos: 15.000 €
  • Segundo o alcalde “o goberno municipal é consciente de que con estes investimentos non se atenden todas as suxestións veciñais pero nos vindeiros exercicios seguiremos traballando para poder resolver e satisfacer as mesmas en función da evolución da situación económica y das regras fiscais vixentes en cada momento”.
  • A tenente alcalde de Barbadás, Victoria Morenza, resaltou a importancia de realizar intervencións en viais en case todo o termo municipal debido ao estado de deterioro que presentan algúns deles. Destacou tamén que se priorizaron proxectos destinados á poboación moza e a nenos e nenas do concello, posto que “se vai realizar unha reforma en profundidade do parque situado na rúa da Presa, detrás da comisaría da policía local e vaise habilitar unha pista multideporte que se ubicará ao final do Paseo dos Amieiros.
  • Listado de obras de pavimentación, 719.420,03 €:
  • Parada: rúa San Bade, tramo de Carmen Martín Gaite, pistas ao final de Boca Aberta a San Bieito. Reforma do tramo de subida a San Bieito na confluencia con Carmen Martín Gaite. Camiño da Chaira, rúa da Escola, tramo en rúa San Antón.
  • Rexeneración do firme da avenida de Celanova.
  • A Valenzá: Rampa das Flores, Camiño do Cerredo e ponte dos Patos.
  • Loiro: rúas da Aira, Checoira, Quinta e Carreira Vella.
  • San Lourenzo de Piñor: rúas Zama, Leirón e O Común.
  • Sobrado: rúas Pradera e Igrexa.

CONTENT-CAT.1711693884

Justo Calviño publicará relatos con personaxes e lendas de Piñor

18/09/2021

Justo Calviño publicará relatos con personaxes e lendas de Piñor

Emprendemento en Barbadás

  • A vida de Justo transcurre trufada pola cultura dende antes dos 20 anos, e agora que é avó e “apaixoado” da literatura, proxecta publicar a finais deste ano, 12 relatos infantís ilustrados por Ismael López , co título de “Os contos do avó”.

 

  • Por eles discurrirán persoaxes ficticios pero tamén outros reais, como Carmen Martín Gaite (a escritora premio Nacional de Literatura, que inmortalizou en parte da súa obra as súas longas estadías familiares en Piñor nos anos 50 e 60 , o escultor Antón Faílde (veciño de Godexás durante a infancia), o seu Mestre canteiro Montero (tamén de Godexás) ou mesmo o rei Salomón, entre outros.

 

  • A idea deste libro ven do afán do meu neto por escoitar historias, e pídeme que llas conte dende hai un tempo, así que decidín poñelas por escrito”, lembra o autor. Os seus contos desenvólvense en escenarios reais de Piñor e outras aldeas de Barbadás, Toén, Baños de Molgas, Vilariño de Conso, Ribadavia e Xerusalén.

 

  • Está pendente de publicación outro libro para lectores adultos, no vindeiro ano, con relatos “moi crús” como o da lenda arredor da “Pena Longa” do bosque do vello couto Louredo (en Santa Uxía). “A lenda da norte dos vellos narra que os anciáns das aldeas do Couto acuden acompañados dun fillo, a un gran penedo para despeñarse, cando se sinten maiores e faltos de enerxías”.

 

  • Noutros relatos estará a condesa de Ribadavia Teresa de Zúñiga entre outros persoaxes históricos, para narracións tituladas “A folga xeral”, “Bailas conmigo”, “Brigantia”, “Pena de norte” etc.
Justo Calviño, Requeixo, Piñor.
Justo Calviño, Requeixo, Piñor. 14/09/2021 Foto Rosa Veiga

Máis literatura arredor da Historia

  • Hai anos que Justo escribe tamén relatos “históricos e exóticos” e algúns xa foron premiados . Así,  “Después de la tormenta” foi seleccionado no certame anual da Federación de Funcionarios, ou “Media tarde en Quismayo”(nome dunha cidade de Somalia) e outro titulado “Amanece en Quismayo”, finalista nun concurso europeo, e baseado nun linchamento por causas relixiosas nunha cidade de Somalia.

 

  • Entre os seus plans está publicar en 2022 un libro de relatos con escenario na cidade de Ourense, e tamén en Barbadás como o titulado “Pedra Longa” en alusión a un penedo do bosque de Louredo que, según unha lenda, era o lugar escollido polos anciáns para botarse abaixo e deixar de ser unha carga para a familia.

 

 

  • Na mesma época era colaborador en diarios locais e deu pulo a recuperación de tradicións como a do Martes de Entroido. “Tamén se recuperou a batalla de Mouros e Cristiáns de Bentraces , celebrado até os anos 90 e documentado dende comezos do século XX, pero outras non se poideron revitalizar, como a corrida de galos de Piñor, Barbadás e Loiro, ou as clásicas batallas de sexos con lanzamento de pementón ou sal”, detalla.

 

Sempre na música, na cultura

  • Justo foi cofundador e preside a asociación cultural “Música e Cultura de Galicia” que hai uns días trasladou a súa sede do centro de Formación Profesional da Farixa (na que estivo 10 anos), ás instalación do colexio San Pío X, no barrio ourensán de Mariñamansa. Outra nova dos últimos meses é a publicación do primeiro número da súa revista en papel .

 

  • “A asociación fundouse con persoas moi interesadas na música, a maior parte delas da Valenzá (Barbadás), pero tamén de San Cibrán das Viñas, Taboadela e outros concellos próximos”.

 

  • O colectivo conta con máis de 500 socios, 2 bandas de música, 2 charangas “Xente moza” e “Escachapeitos”, un grupo de Cantos de Taberna, cantareiras, acordeóns (“O son do vento”) e grupos de música de cámara como o de saxofóns “Folgos novos”, Guitarras “Cordas bravas”, clarinetes “Airiños de Barbadás” e metais ”Xente nova”

 

  • Tamén una escola de música cun total de 360 alumnos e, con integrantes, socios e familias, organízanse cada ano varias actividades que xa se recuperarán no actual curso. Así, según relato de Justo, haberá un magosto e andaina o 24 de outubro, as xornadas do Nadal previstas para os días 17 e 18 de decembro, o Entroido con desfile de disfraces, unha “festa da primavera” lúdica e gastronómica.

 

  • O fin de curso celebraráse co habitual (antes da pandemia) festival de música popular. Pola sua banda, a escola de música organizará en 2022 a 29 edición das “Xornadas das letras e a música de Galicia” no mes de maio, con actos literarios e musicais, e a entrega de premios do certame anual literario que leva o nome de Piñor.

 

  • E xa nos irá decindo en que máis anda metido….
Justo Calviño, Requeixo, Piñor.


 

JustoCalviño 178.45 KB

Justo Calviño, Requeixo, Piñor.14/09/2021foto Rosa Veiga 352.42 KB
Justo Calviño, Requeixo, Piñor. 14/09/2021 foto Rosa Veiga

Justo Calviño 364.53 KB
Justo Calviño, Requeixo, Piñor. 14/09/2021 foto Rosa Veiga

CONTENT-CAT.1711693884

Biblioteca da Casa da Cultura Manuel María

10/10/2018

Biblioteca da Casa da Cultura Manuel María

III Día das Escritoras

A Biblioteca Pública de Barbadás únese á iniciativa da Biblioteca Nacional de España (BNE), a Asociación Clásicas e Modernas (CyM) e a Federación Española de Mulleres Directivas, Executivas, Profesionais e Empresarias (FEDEPE) coa celebración da terceira edición do Día das Escritoras baixo o lema Rebeldes e transgresoras.

 

Escritoras como María de Zayas, Juana Manso, Rosalía de Castro, Rosario de Acuña, Filomena Dato Muruais, Carmen de Burgos, Delmira Agustini, Vitoria Ocampo, Aurora Bertrana, Magda Donato, Sorne Unzueta Lanzeta (Utarsus), Ángela Figueira Aymerich, María Zambrano, Idea Vilariño, Ana María Matute, Carmen Martín Gaite, Josefina Aldecoa, Alejandra Pizarnik, Esther Tusquets, María-Mercé Marcal e Teresa de Jesús son as homenaxeadas.

 

Participa no noso pequeno agasallo a todas estas mulleres e outras moitas, visibilizando o seu legado participando na instalación artística situada na sala de exposicións da Casa da Cultura Manuel María. É moi sinxelo, pensa nunha escritora e selecciona algunha das súas frases entre os seus textos. Podes escoller entre as dispoñibles na nosa biblioteca ou facer unha cartela nova. Só queda incorporala á instalación e capturar ese momento de lectura.

 

Poder subir ditas imaxes á rede co hanstang #BibliotecaBarbadásCoasEscritoras ou a realización dunha videomontaxe para incorporar á instalación, son algunhas das propostas para conmemorar esta cita pendente coas nosas Escritoras Rebeldes e Transgresoras.

 

O resultado final poderá gozarse o 24 de outubro, Día da Biblioteca, xunto con outras actividades conmemorativas. Non chas podes perder!

 

 

Lugar:                   Sala de exposicións da Casa da Cultura Manuel María

Data:                     Do 15 ao 24 de outubro

Horario:               Das 10 ás 13 h e das 16 ás 20 h

cartaz 183.06 KB

cartaz-001 (2) 183.15 KB

CONTENT-CAT.1711693884

SEARCH.PAGE.1711693884