Xosé Carlos Valcarce Doval é economista e chegou a Barbadás na procura de piso. Atopouno, quedou e descubriu que o lugar que escollera para vivir “carecía de solidariedade e de valores de progreso, medraba de xeito pouco humanizado e era un concello pouco democrático”.

• Xuraba daquela que a súa cara “nunca estaría nun cartel” pero finalmente aceptou comezar a súa carreira política e tentar dar pulo a iniciativas que paliasen as numerosas eivas, como “a pouca transparencia, a falta de solidariedade, a actividade pouco respectuosa co medio ambiente, nada feminista e sometido a un crecemento puramente especulativo e deshumanizado, sen ter presentes as necesidades das veciñas e veciños”, relata.

• No momento en que foi elixido alcalde hai 8 anos, segundo lembra, a primeira iniciativa que quixo poñer en marcha foi a de arranxar o xardín dianteiro do supermercado Mercadona. “A propiedade estaba moi dividida e costounos 4 anos localizar a tódalas persoas implicadas”, lembra.

• E xa “con orgullo” refírese a outras intervencións nas que destaca a activación total do CIM (que foi iniciativa do partido co que co-gobernou na anterior lexislatura) e o funcionamento actual do Banco Solidario que estaba “en precario e hoxe atende e da sustento vital a preto de 400 persoas”, e foi tan importante tamén durante a pandemia.

Os proxectos que son e serán

• A ampliación do polideportivo  , pendente dun convenio marco entre Xunta de Galicia e Deputación de Ourense; a mellora de rúas con prioridade, neste momento, na rúa das Burgas cara o centro de saúde; o posto da Garda Civil “que xa está encauzado para instalarse na Valenzá”; a cubrición de parques que xa conta con varios proxectos e está pendente de financiación…
  “Hai parques que non poden cubrirse pola proximidade a vivendas”, lembra, e tamén a previsión de crear unha zona acuática con xogos de auga na contorna  da piscina municipal… e o transporte metropolitano,  que xa non depende do concello.
  “Somos o único que ten aprobados requisitos e protocolos e o funcionamento como transporte metropolitano da comarca de Ourense depende agora da Xunta de Galicia e dalgún dos concellos afectados, pero co aprobado por nós podemos ofrecer xa billetes a custo reducido para todo tipo de colectivos como estudantes, persoas maiores….”

• Ser alcalde conleva estar pendente de todas as áreas, así que tamén refírese á de Cultura por ser “intensísima e de balde”, durante todo o ano, e ao aire libre durante o verán . “Comezamos a traballar tamén coa posibilidade de ter un auditorio no concello”, remarca.

• No eido patrimonial e mesmo turístico destaca a complexidade de actuar nos cascos antigos de Loiro, Bentraces, Sobrado do Bispo e mesmo no de Barbadás porque están afectados pola Lei de Patrimonio e esto obriga a que as actuacións “sexan lentas” pero xa están  en marcha varias. No mesmo eido destaca O Tangaraño (ou penedo Vigón) e o proceso para declaralo Ben de Interese Natural (monumento natural).

O Tangraño – Barbadás

“Unha vez máis, a multipropiedade ralentiza e hai tempo que iniciamos a localización de propietarios”, engade. Tamén en marcha a Ruta dos Cruceiros para dar a coñecer e poñer en valor os máis de 30 espallados polo concello.

Igrexa románica de San Martiño, en Loiro, e cruceiro e igresa de San Xoán, en Barbadás. foto Rosa Veiga

• Barbadás terá un polígono comercial cun proxecto técnico desenvolvido en colaboración coa Autoridade Portuaria da Zona Franca de Vigo, a través do delegado estatal David Regada. Cando esté definido, en terreos entre Barbadás en Bentraces, o seu crecemento dependerá das iniciativas privadas.

• En deportes, Barbadás comezou a ser lugar para unha das probas do Rallye de Ourense,  haberá un minicircuito nivel C2 de ciclocross e unha proba internacional puntuable para o campionato do mundo e seguirán eventos novidosos como o “Cavernícolas Race”.

Beleza natural de Louredo

• Outro dos espazos naturais que hai que destacar, segundo Xosé Carlos, é a fraga de Louredo “un espazo natural do concello, preto de zona urbana pero case sen afectación dende hai moitos anos, onde están as primeiras evidencias documentadas dos viños de Galicia, e hai que poñelo en valor” , engade.

Convivencia e solidariedade

• Para Xosé Carlos o traballo municipal ten sentido se “expresa e busca mellorar a convivencia, a socialización e a solidariedade” pois Barbadás é un concello “moi marcado” no urbanístico “e hai que humanizalo e melloralo con tódalas iniciativas posibles”.

• Lembra que para elo, as vías de comunicación entre veciñas, veciños e concello son moitas. “Levo con orgullo ser alcalde do lugar no que vivo e que as persoas me falen para explicar as súas ideas, e poder encauzalas despois”, remata.

• (As últimas entrevistas foron adicadas ás diferentes áreas  municipales para aportar información de como funcionan os servicios públicos de Barbadás, os novos espazos creados como a Casa da Mocidade, os que veñen de antes como a Escola Municipal ou o Centro de Información á Muller e en xeral, a actividade xerada arredor das propostas e necesidades veciñais… recomendámoche leer para saber).

A área de Medio Ambiente está neste momento na cabeza e mans do concelleiro, José Rafael Sierra Carril, quen nos falou das iniciativas emprendidas nos últimos anos e tamén da “preocupación” nos últimos meses pola proliferación de vertedoiros ilegais “nos que se están a deixar entullos de reformas e obras, e moitas rodas”, concretou.

• A outra cara desta área está nas actividades de limpeza e mantemento de espazos verdes, a no compostaxe que vai pola cuarta campaña sucesiva. “Fíxose unha co ministerio de Medio Ambiente, dúas con Sogama e agora cunha empresa externa porque hai moita aceptación; os participantes teñen a colaboración total dos operarios e maquinaria do concello”, engade.

• De feito, está a disposición das persoas que piden composteiros, a “biotrituradora” que se custodia na nave de maquinaria (detrás do Centro de Información da Muller), baixo a cancha de baloncesto coas mellores vistas de todo o concello.
  “Temos entregados uns 350 composteiros,  que son revisados durante un ano polo servizo de Medio Ambiente, e logo pasa a ser propiedade da veciña/veciño que o solicitou e o utiliza. A biotrituradora pode solicitarse partir residuos vexetais e recóllense despois as serraduras para o compostaxe”, detallou.

Alimentación de gatos e limpeza de leiras

• Na área de Medio Ambiente comezaron tamén, campañas novidosas de alimentación e esterilización dos gatos que viven nas rúas do concello, cunha partida que supera os 20.000 € anuais. E outra de identificación de propietarios de leiras aos que se lles notifica que deben mantelas limpas de matogueira e restrollos, como prevención fronte os danos que pode causar un incendio forestal e as molestias e sucidade que orixinan eses restos vexetais.
  Enviáronse unhas 2.400 cartas nunha primeira quenda, e outros 1.400 propietarios foron notificados e informados nunha segunda, de leiras que se sitúan sobre todo en Santa Ouxea (Santa Uxía), Bentraces e Sobrado do Bispo,  detalla Rafael.

• En relación aos vertedoiros ilegais, José Rafael detalla que os operarios municipais atopáronse cun gran “verquido” de bidóns de pintura amoreados na finca que utiliza o servizo municipal para xuntar os restos das podas das árbores, preto do tanatorio de Barbadás.
  “Nas beiras dos ríos atopamos plásticos, rodas, xoguetes… No centro de Sobrado,  alguén decidiu depositar rodas, tamén deixan pezas de coches, chapas, cascallos, portas”, e dixo querer facer un chamamento para ter “maior civismo e consideración” e que cadaquén xestione os entullos e cascallos dun xeito máis razoable. “As empresas que os xeran, as de obras por exemplo, cobran por facerse cargo deles e xestionalos, e os particulares pídolles tamén un pouco de atención”, recomenda.

Coidado e mantemento de 40  espazos verdes

• O traballo habitual da brigada de medio ambiente é, ademais, o de coidar, limpar e manter en boas condicións unha corentena de parques, xardíns, zonas verdes das 6 parroquias do concello.
  • Moitas delas nas beiras dos río Barbadás e dos regatos Porto Barreiro, Barreiro e Santa Olaia.
  • Na Valenzá o parque da Liberdade (saíndo cara Barbadás, a esquerda antes do viaduto da A-52), o de Vilaescusa, o parque do Tren, A Solaina, A Leiteira, o da rúa do Viso, , Salgueiriños, Searas, parque dos Amieiros e piscinas municipais, parque dos Diestros, no espazo no que está a Casa da Mocidade , o parque das Lamas, os dous da Finca Fierro e o do Lameiro
  • En San Lourenzo de Piñor o parque de Parada, o Campo de Roma, o parque do Tanatorio, a Aira Valenzás (en Requeixo), O Común, o parque da fonte de Santa Ouxea (Santa Uxía), o espazo arredor da capela de San Benito de Cova de Lobo.
  • En Barbadás, o parque de Lameiro do Morto, o parque de San Mauro, o espazo no que está o Centro de Información á Muller (CIM), o pequeno parque das Antoniñas, o de Pontón e o do Souto Vello (a curva na que se homenaxea ás rianxeiras cun gran graffiti).
  • En Sobrado do Bispo, o parque do Fidalguiño, o Outeiriño, o campo do Carril (no barrio de Alén), a praza Acha do Souto, o da rúa Cadaval e o da Beringuela (preto do depósito de auga).
  • En Bentraces, o parque entre o bar e a rúa Besadas (por debaixo da estrada cara Celanova), o parque do Barreiro (no camiño cara o campo de fútbol), o parque da rúa Hermida e o do Pouleiro. Nesta localidade, a brigada tamén se ocupa da contorna de igrexa parroquial.
  • En Loiro, os veciños gozan do parque do Tanatorio e Museo Etnográfico (ao pé do río), a alameda situada na entrada (estrada de Celanova) e a Aira dos Canastros.

• Botade conta. De todo iso ocúpase a brigada municipal que hai un ano que ten como responsable a Rodrigo Piñeiro Domínguez, profesional do eido dende 2009. El mesmo explícanos que de todos eles, o “máis complicado” no momento de traballar é o situado ao carón das oficinas municipais da Valenzá, onde tamén está a Casa da Mocidade. “Ten moita pendente e pode ser perigoso, se non tés habilidade coa maquinaria”, concreta.

• Neses parques e espazos que atende a  brigada, os traballos son constantes “e non damos feito”, indica o responsable.
  Unha vez o ano hai que podar as árbores;  as plantas e flores de estación repóñense dúas veces cada ano. “Hai que sumar os imprevistos como as beirarrúas que están vellas e teñen vexetación entre as lastras, a limpeza de camiños despois dunhas semanas de choiva e calor…” engade.

• Parte do equipo que se ocupa deste mantemento continuo está na foto de cabeceira diante da nave de material e persoal en Barbadás: o concelleiro de Medio Ambiente, Parques e Xardíns,  José Rafael Sierra Carril (esq.) co encargado do mantemento de parques e xardíns Rodrigo Piñeiro Domínguez (der.) e co operario do tractor José Ramón (centro) , que traballa para Medio Ambiente e para Obras e Infraestruturas

A pandemia cruzouse no proxecto  municipal de abrir en Barbadás un espazo para a xente nova. O concelleiro de Deporte e Xuventude Abel Cortés Pérez naceu e criouse na Valenzá e tiña claro que era necesario un espazo “que fora útil para a xente moza, no que gozar xuntos do tempo libre, cada día”, explica.

• A Casa da Mocidade abriu o 27 de decembro de 2020, en plena pandemia, e xa é “un espazo no que se pode estar, no que mozas e mozos poden divertirse e tamén amosar o seu talento, aprender, compartir ideas e desenvolverse a cotío nos eidos deportivo, cultural, de aprendizaxe e de lecer”, engade o edil, Abel Cortés.

• En decembro foi o segundo aniversario da apertura e grazas a evolución pospandémica e á boa acollida, completou o seu horario abrindo polas tardes.
  “A principal idea para desenvolver este espazo agora é escoitar as demandas das persoas que o gozan,  con criterio de coherencia e racionalidade; facer o que eles piden plantexándolles de volta propostas de entretemento e diversión mentres aprenden”, detalla Cortés.

• A técnica de Xuventude e xefa do servizo, Elena Álvarez Fernández, está na Casa da Mocidade, na rúa dos Diestros da Valenzá, polas mañás. Quere que o espazo aberto para persoas de 12 a 30 anos, troque en “referente para toda Galicia, agora que xa temos horario completo e podemos ofrecer espazos e material para diferentes tipos de actividades”.

• Elena é traballadora da área municipal de Xuventude dende o ano 2001.  Naquel momento compartía oficina cos traballadores de Cultura, na Casa de Cultura. “Alí estaba nun pequeno espazo que ía ser ca